Το Τμήμα σκοπό έχει την ανάδειξη επιστημόνων ικανών να μελετούν και να ερευνούν την ιστορία όλων των περιόδων, την ιστορική πορεία των λαών της ανθρωπότητας, τη μέθοδο και το περιεχόμενο της Αρχαιολογίας καθώς και τα πολιτιστικά δείγματα του παρελθόντος, ώστε να κατανοούν την κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική δομή της κοινωνίας, να εμπλουτίζουν την ιστορική γνώση και να αντιμετωπίζουν με κριτικό πνεύμα τα ιστορικά και κοινωνικά φαινόμενα.
Οι σπουδές διαρκούν 8 εξάμηνα. Το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος περιλαμβάνει μαθήματα υποχρεωτικά, υποχρεωτικής επιλογής, υποχρεωτικά ειδίκευσης, και τέλος μαθήματα ελεύθερης επιλογής. Οι εξετάσεις διενεργούνται 3 φορές το χρόνο.
Οι πτυχιούχοι μπορούν να καλύψουν θέσεις εργασίας σε τομείς ανάλογους με τις σπουδές και την εξειδίκευση τους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μπορούν να απασχοληθούν στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα: ως αρχαιολόγοι στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, ως στελέχη σε θέσεις σχετικές με το αντικείμενο των σπουδών τους σε κέντρα αρχειοθέτησης και τεκμηρίωσης, βιβλιοθήκες, στις κρατικές πινακοθήκες και μουσεία, στην Εκπαίδευση και την Κατάρτιση, σε ερευνητικά-επιστημονικά ή πολιτιστικά ιδρύματα, στη συντήρηση, παρουσίαση και διεύθυνση συλλογών ή μουσείων, στη συγγραφή αρχαιολογικών κειμένων, κ.ά
Το Τμήμα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων συγκροτείται από τους εξής τομείς: Α. Αρχαίας και Μεσαιωνικής Ιστορίας Β. Ιστορίας των Νεωτέρων Χρόνων Γ. Αρχαιολογίας Δ. Λαογραφίας.
Εισαγωγή στην Αρχαία Ελληνική Ιστορία ως τις Παραμονές των Περσικών Πολέμων, Περσικοί Πόλεμοι, Αρχαία Ελληνική Ιστορία: -Από το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου ως την Υποταγή της Αιγύπτου στους Ρωμαίους (323-30 π.χ.), Ιστορία των θεσμών της Αρχαίας Σπάρτης, Το Μακεδονικό Βασίλειο από τον Αλέξανδρο Α' ως τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου: Ιστορία και θεσμοί, Η Νομισματοκοπία των Αρχαϊκών και Κλασικών Χρόνων ως Πηγή Ιστορικής Πληροφόρησης, Εισαγωγή στην Επιγραφική, Επιγραφές της Ηπείρου, Εισαγωγή στις Βυζαντινές Σπουδές, Πρώιμη Βυζαντινή Περίοδος (330-610 μ.Χ.), Αυτοκρατορία Νίκαιας, Η Καθημερινή Ζωή των Βυζαντινών, Το Βυζάντιο και οι Ούγγροι (μέσα από τις πηγές), Βυζαντινοί Λόγιοι και Παιδεία, Η Κατάληψη της Πελοποννήσου από τους Τούρκους, Ιστορική Γεωγραφία του Μεσαιωνικού Βαλκανικού Χώρου, Βυζάντιο και Βαλκανικοί Λαοί (7ος -16ος αι.), Πολιτική και θεσμική Ιστορία της Δυτικής Ευρώπης τον Ύστερο Μεσαίωνα, Η Πρώτη Σταυροφορία, Εισαγωγή στις Ιστορικές Σπουδές.
Η Πεντηκονταετία (479-431 π.Χ.), Λειτουργία του Αθηναϊκού Πολιτεύματος, Αρχαία Ελληνική Ιστορία από το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου έως το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (404-323 π.Χ), Ο Πολύβιος και η Ελληνιστική Εποχή, Η Πολιτική των Αντιγονιδών και η Νοτιότερη Ελλάδα, Η Νομισματική Πολιτική των Ελληνιστικών Μοναρχών (Αντιγονίδες, Πτολεμαίοι, Σελευκίδες, Ατταλίδες), Σκοτεινοί Χρόνοι Α' Μέση Βυζαντινή Περίοδος Α' (7ος -9ος αι.), Μέση Βυζανπνή Περίοδος Γ'. Οι Κομνηνοί και Άγγελοι, Φραγκοκρατία (1204-1261), Παλαιολόγειοι Χρόνοι, Βυζαντινά -Αγιολογικά Κείμενα, Βυζαντινή Κύπρος, Το Προς τον Ίδιον τον Ρωμαίον Εργο του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου (ως ιστορική πηγή), Αιρέσεις στα Βαλκάνια τον Ύστερο Μεσαίωνα, Εισαγωγή στη Μεσαιωνική Βαλκανική Ιστορία (6ος -16ος αι.), Εισαγωγή στη Μεσαιωνική Ιστορία της Δυτικής Ευρώπης 5ος -15ος αιώνας, Η Ιταλική Χερσόνησος στον Ύστερο Μεσαίωνα, Η Αλληλεπίδραση μεταξύ Πόλης και Υπαίθρου.
θέματα Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας (Κοινότητες Συντεχνίες -Εμπόριο), Φροντιστήριο: Η Οικονομική Ανάπτυξη της Μακεδονίας (18ος - αρχές 19ου αι.), Εισαγωγή στη Μεθοδολογία της Ιστορίας - Ο Ελληνικός Ιστορικός Χώρος, Επανάσταση 1821, Περίοδος Διακυβερνήσεως του Καποδίστρια, Περίοδος Μεταξά - Εθνική Αντίσταση (1936-1945), Ιστορική Δημογραφία του Ελληνικού Χώρου (15ος -19ος αι.), Μετακινήσεις του Ελληνικού Πληθυσμού (15ος -20ος αι.), Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία. Μεθοδολογία, Αποσχιστικά Κινήματα των Περιφερειακών Πασαλικίων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (18ος -αρχές 19ου αιώνα), Το Καθεστώς Μουσουλμάνων -μη Μουσουλμάνων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, Διοικητική και Κοινωνική Οργάνωση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, Η περίοδος του Ιμπεριαλισμού και της Αποικιοκρατίας, Προβλήματα και Απόψεις γύρω από τις Επαναστάσεις τον 19ο αι., Οικονομική Ιστορία της Νεότερης Ευρώπης, Ζητήματα Νεότερης Ευρωπαϊκής Ιστορίας, Μοσχοβίτικη Περίοδος (16ος -17ος αι.), Οι Βαλκανικές Εθνικές Κοινότητες επί Οθωμανοκρατίας (17ος -18ος αι.).
Βενετοκρατία και Τουρκοκρατία (16ος -19ος αι.), Ιστορία της Νεοελληνικής Κοινωνίας (1750-1821), Περίοδος Βασιλείας του 'Οθωνος, Περίοδος Βασιλείας του Γεωργίου Α, Οικονομικοί Μηχανισμοί και Νοοτροπίες στον Ελληνικό Χώρο (15ος -19ος αι.), Φροντιστήριο: Το Εμπόριο του Βόρειου Ελληνικού Χώρου με τα Βαλκάνια, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Νεοελληνική Πόλη: από την Οθωμανική Περίοδο στο Ελληνικό Κράτος, Οι Μεταρρυθμίσεις στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, Η ανάπτυξη των Συναλλαγών με τη Δύση (18ος -19ος αι.), Οικονομική και Κοινωνική Ανάπτυξη στην Ευρώπη από τον όψιμο Μεσαίωνα στα Νεότερα Χρόνια, Πνευματική Ζωή και Πανεπιστήμια στην Ευρώπη από τον Μεσαίωνα στα Νεότερα χρόνια, Η Ευρώπη στον αιώνα του Διαφωτισμού, Πολιτική και Διπλωματική Ιστορία της Ρωσικής Αυτοκρατορίας κατά την περίοδο 1802-1917, Ελληνο-ρωσικές Σχέσεις (16ος -17ος αι.), Ζητήματα Ιστορικής Γεωγραφίας και Ιστορικής Δημογραφίας της Νεότερης Ευρώπης, Ο Σχηματισμός των Εθνικών Κρατών στα Βαλκάνια (19ος -20ος αι.), Εθνικά Κινήματα στα Βαλκάνια (19ος αι.).
Εισαγωγή στη Λαογραφία, Παραδοσιακή Λαϊκή Τέχνη: Τα Εργα των Χεριών, Παραδοσιακές Κοινωνικές Δομές, θεωρία Ιστορικής Λαογραφίας, Οικονομική Ανθρωπολογία, Το Λαογραφικό - Εθνογραφικό Μουσείο. Οι θεωρίες και οι Μέθοδοι Προσέγγισης, Κωμικός Λαϊκός Πολιτισμός, Ενδυματολογία Ι: Ιστορική Εξέλιξη του Κουστουμιού από την Αρχαιότητα ως τον Εικοστό Αιώνα, Λαογραφικά του Ελληνισμού της Αλβανίας.
Μάγοι και Μάγισσες στον Ευρωπαϊκό χώρο από το Μεσαίωνα ως σήμερα. Μύθος και Πραγματικότητα, Η Γραπτή Παράδοση της Μαγείας και Μαντείας. Λαογραφική Ερμηνεία της, Παραδοσιακής Κοινωνία της Τουρκοκρατίας: Οικονομικές και Κοινωνικές Συμπεριφορές, Η Οικογένεια στην Ιστορικότητα της, Ιστορία των γυναικών: Ανίχνευση της Γυναικείας Ταυτότητας στην Ελλάδα, Εισαγωγή στη Λαϊκή Λογοτεχνία, Λαϊκή Λογοτεχνία. Η Μορφολογία και οι Ιστορικές Ρίζες των Μαγικών Παραμυθιών, Ενδυματολογία II: Η ελληνική Παραδοσιακή Φορεσιά. Μορφολογία και Κοινωνική Λειτουργία, Ενδυματολογία III: Η Έρευνα του Ενδύματος, θεωρητικές Προσεγγίσεις και Διασωστικό Έργο, Ο Χρόνος και ο Χώρος στην Παραδοσιακή Κοινωνία, Ήθη και Έθιμα.
Εισαγωγή στην Προϊστορική Αρχαιολογία. Πολιτισμοί Προϊστορικού Αιγαίου από την Εποχή του Λίθου ως το τέλος της Εποχής του Χαλκού, Προϊστορία Ηπείρου - Δ. Ελλάδος - Ιονίων νήσων και Γειτονικών Περιοχών (Αλβανία, Αδριατική, Ιταλία, Βαλκάνια), Πολιτισμός Αρχαίας Αιγύπτου, Η Μινωική θαλασσοκρατία, Μινωική Επέκταση και Επιρροή κατά τη Νεοανακτορική Εποχή, Παλαιά και Νέα Δεδομένα, Αρχή και Εξέλιξη του Κυκλαδικού Πολιτισμού, Νεολιθικές Τεχνολογίες, Εποχή του Λίθου στο Βορειοελλαδικό Χώρο και στις γύρω Περιοχές, Εισαγωγή στην Πρώιμη και Προκλασική Ελληνική τέχνη (Γενική Επισκόπηση), Κλασική Τέχνη (Γενική Επισκόπηση), Κεραμική: Αττικός Μελανόμορφος Ρυθμός, Εισαγωγή στην Πρώιμη και Προκλασσική Ελληνική Τέχνη, Μνημειακή Τοπογραφία ΒΔ Ελλάδος κατά τους Ιστορικούς Χρόνους, Αρχαϊκή Μεταλλοτεχνίας: Χάλκινα Αναθήματα, Πλαστική του 5ου π.Χ. αιώνα, Κεραμική: Αττικός Ερυθρόμορφος Ρυθμός, Κατω-ιταλική Αγγειογραφία. Η Επίδραση του θεάτρου, Τοπογραφία - Ιερά - Πόλεις των Κλασικών Χρόνων, Μνημειακή Τοπογραφία της Αρχαίας Αθήνας, Εισαγωγή στην Κλασική Τέχνη, Ταφικά Μνημεία των Πρώιμων και Κλασσικών χρόνων, Παλαιοχριστιανική και Βυζαντινή Αρχιτεκτονική, Ζωγραφική Μεταβυζαντινής Περιόδου, Ζωγραφική Υστεροβυζαντινής Περιόδου Ι. (15ος -16ος αι.), Παλαιοχριστιανική και Βυζαντινή Μνημειακή Ζωγραφική, Βυζαντινά Εικονογραφημένα Χειρόγραφα Ι.
Ο Πρωτοελλαδικός Πολιτισμός στο πλαίσιο του ευρύτερου Αιγαιακού Χώρου της 3ης Χιλιετίας π.Χ., Μυκηναϊκή Κεραμική, Ζωγραφική Μινωικού - Μυκηναϊκού - Κυκλαδικού Πολιτισμού, Πολιτισμοί των Λαών της Μέσης Ανατολής (Χετταίοι, Σουμέριοι, Βαβυλώνιοι, Ασσύριοι), Μυκηναϊκός Πολιτισμός. Ακροπόλεις Αρχιτεκτονική Ανακτόρων - Οικισμών, Κοινωνίες Παλαιολιθικής εποχής, Ιστορία Ευρωπαϊκής Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Ελληνιστική Τέχνη (Γενική Επισκόπηση), Κλασσική τέχνη, Αγγειογραφία - Ζωγραφική -Ψηφιδωτό, Μνημειακή Τοπογραφία ΒΔ Ελλάδος κατά τους Ιστορικούς Χρόνους, Αρχιτεκτονική (Γενική Επισκόπηση), Αρχιτεκτονική Αρχαϊκής Περιόδου, Πλαστική του 4ου π.Χ. αι., Μεταλλοτεχνία των Κλασσικών Χρόνων, Μεταλλοτεχνία της Γεωμετρικής Περιόδου, Ερυθρόμορφα Αττικά και Κατω-ιταλικά Αγγεία, Ελληνιστική Πλαστική, Αρχιτεκτονικά Γλυπτά του 5ου και του 4ου π.Χ. αιώνα, Κεραμική - Αγγειογραφία των Ελληνιστικών Χρόνων, Γενική Εισαγωγή στη Βυζαντινή Αρχαιολογία και Τέχνη, Παλαιοχριστιανική και Βυζαντινή Μνημειακή Ζωγραφική, Ζωγραφική Υστεροβυζαντινής Περιόδου II, Εικονογραφία Ι. (Δωδεκόρου), Ζωγραφική Μεταβυζαντινής περιόδου (15ος -16ος αι.), Μεταβυζαντινές Φορητές Εικόνες II (16ος -18ος αι.), Βυζαντινά Εικονογραφημένα Χειρόγραφα II.
Σημείωση: Για την απόκτηση πτυχίου ο φοιτητής υποχρεούται να επιλέξει μια σειρά μαθημάτων από τα προσφερόμενα του Τμήματος ή από μαθήματα άλλων Τμημάτων, με σκοπό να συγκεντρώσει τον απαιτούμενο αριθμό διδακτικών μονάδων.