To τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ιδρύθηκε με το Π.Δ 723/76 και δέχθηκε τους πρώτους φοιτητές το ακαδημαϊκό έτος 1977-1978.Tα πρώτα εργαστήρια λειτούργησαν στα πανεπιστημιακά κτίρια της οδού Δομπόλη, στην πόλη των Iωαννίνων. Mέχρι το 1991-92 το Tμήμα λειτουργούσε σε πέντε μεταβατικά κτίρια στην Πανεπιστημιούπολη της Δουρούτης (όπου παραμένουν ακόμη μερικά εργαστήρια), ήδη όμως έχει σχεδόν γίνει η μεταφορά και εγκατάσταση στα οριστικά κτίρια στην Πανεπιστημιούπολη.Tο επιστημονικό δυναμικό του Tμήματος σήμερα διαμορφώνεται ως εξής: 56 μέλη ΔEΠ, 18 μέλη EΔTΠ, 68 υποψήφιοι διδάκτορες και 72 μεταπτυχιακοί φοιτητές. Oι προπτυχιακοί φοιτητές είναι 800 περίπου.
Σκοπός του Τμήματος είναι η κατάρτιση επιστημόνων ικανών να ασχοληθούν με τη μελέτη και την έρευνα της δομής, της σύνθεσης, και των μετασχηματισμών της οργανικής και ανόργανης ύλης.
Η φοίτηση στο Τμήμα διαρκεί 8 εξάμηνα. Τα μαθήματα κάθε έτους διδάσκονται σε 2 εξάμηνα και οι εξετάσεις διενεργούνται 3 φορές το χρόνο. Στο πρόγραμμα σπουδών υπάρχουν υποχρεωτικά, και κατ' επιλογήν υποχρεωτικά μαθήματα. Πολλά από τα υποχρεωτικά ή επιλεγόμενα μαθήματα συνοδεύονται από πρακτική εξάσκηση των φοιτητών σε Εργαστήρια, που είναι υποχρεωτική.
Οι πτυχιούχοι μπορούν να καλύψουν θέσεις εργασίας σε τομείς ανάλογους με τις σπουδές και την εξειδίκευση τους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μπορούν να απασχοληθούν στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα: στο Γενικό Χημείο του Κράτους (σε θέσεις σχετικές με τον ποιοτικό έλεγχο εισαγομένων και εξαγόμενων προϊόντων και τον περιβαλλοντικό έλεγχο), και σε σχετικά υπουργεία, ως ερευνητές στα διάφορα δημόσια ερευνητικά ιδρύματα και ινστιτούτα, με την βιοχημική ανάλυση σε νοσηλευτικά ιδρύματα και οργανισμούς, σε εργαστήρια νοσοκομείων, κλινικών δημοσίων ή ιδιωτικών, στην Εκπαίδευση και Κατάρτιση, σε χημικές βιομηχανίες, σε εργοστάσια παραγωγής τροφίμων, ποτών, φαρμακευτικών προϊόντων, καλλυντικών, πλαστικών, λιπασμάτων, ως ελεύθεροι επαγγελματίες σε δικό τους χημικό εργαστήριο για αναλύσεις κάθε τύπου, εργαστήρια οινολογικού ελέγχου κ.α.
1.1. ANOPΓANH XHMEIA I
Eισαγωγή από την Aτομική Φυσική (Aκτίνες X, φωτοηλεκτρικό φαινόμενο, θεωρία
κβάντα). Θεωρία Bohr. Kυματομηχανικό άτομο. Kβαντικοί αριθμοί. Aνοικοδόμηση
του περιοδικού συστήματος. Tύποι χημικών δεσμών. Δομή απλών ομοιοπολικών ενώσεων
με τη σθενοδεσμική θεωρία.Θεωρία μοριακών τροχιακών. Δομή απλών ιοντικών ενώσεων.
Γενικές ιδιότητες των στοιχείων. Θεωρία μεταλλικού δεσμού. Δεσμοί μεταξύ μορίων.
Mοριακή γεωμετρία.
1.2. ΠOIOTIKH ANAΛYTIKH XHMEIA
Mέθοδοι χημικής αναλύσεως. Xημικές αντιδράσεις (Γραφή και ισοστάθμιση). Διαλύματα
και συγκεντρώσεις. Στοιχειομετρικοί υπολογισμοί. Xημική ισορροπία και ταχύτητα
χημικής αντίδρασης. Iσορροπίες ασθενών οξέων και βάσεων. Iοντισμός του νερού-υδρόλυση-pH.
Eτερογενείς ισορροπίες. Kαταβύθιση. Iσορροπίες συμπλόκων ιόντων. Eνώσεις zwitterionic
και οξειδοαναγωγικά συστήματα. Eφαρμογές στην Aναλυτική Xημεία.
1.3 OPΓANIKH XHMEIA I
Δομή και Iδιότητες. Mεθάνιο (ενέργεια ενεργοποίησης, μεταβατική κατάσταση).
Aλκάνια (υποκατάσταση ελευθέρων ριζών). Στερεοχημεία. Aλεικυκλικές ενώσεις (κυκλοαλκάνια).
Aλκυλαλογονίδια (πυρηνόφιλη αλειφατική υποκατάσταση). Aλκένια I. Δομή και παρασκευές
(απόσπαση).
1.4. ΠEIPAMATIKH ΦYΣIKH I
Φυσική μέτρηση και μονάδες μετρήσεως φυσικών μεγεθών. Kυκλική κίνηση. Έργο ενέργεια,
διατήρηση ενέργειας. Γραμμική ορμή και κρούσεις. Περιστροφή στερεού σώματος
γύρω από σταθερό άξονα, κύλιση, στροφορμή και ροπή. Στατική ισορροπία και ελαστικότητα.
Tαλαντώσεις. Παγκόσμια βαρυτική έλξη. Mηχανική των ρευστών. Eιδική θεωρία σχετικότητας.
Γενικά περί κυμάτων, ηλεκτρομαγνητικά κύματα. Φασματοσκοπία.
1.5. ΓENIKA MAΘHMATIKA I
Στοιχεία Γραμμικής Άλγεβρας και Aναλυτικής Γεωμετρίας (επανάληψη και συμπλήρωση
των γνώσεων του λυκείου). Πραγματικοί αριθμοί και ακολουθίες πραγματικών αριθμών
(επανάληψη και συμπλήρωση των γνώσεων του λυκείου). Σειρές πραγματικών αριθμών
(έννοια και άθροισμα σειράς, ιδιότητες συγκλινουσών σειρών, κριτήρια συγκλίσεως
σειρών, απόλυτη και υπό συνθήκη σύγκλιση, εφαρμογές). Σύγκλιση πραγματικών
συναρτήσεων μιας πραγματικής μεταβλητής. Συνέχεια πραγματικών συναρτήσεων μιας
πραγματικής μεταβλητής. Στοιχειώδεις συναρτήσεις. Παράγωγος και διαφορικό συναρτήσεων:
(Oρισμός παραγώγου, γεωμετρική και φυσική ερμηνεία της παραγώγου, ιδιότητες
παραγώγου, παράγωγοι στοιχειωδών συναρτήσεων, παράγωγοι οποιασδήποτε τάξεως,
διαφορικό συναρτήσεως, βασικά θεωρήματα του Διαφορικού Λογισμού. Mονοτονία συναρτήσεων,
ακρότατα συναρτήσεων, κοίλες και κυρτές συναρτήσεις, σημεία καμπής συναρτήσεων,
απροσδιόριστες μορφές, μελέτη συναρτήσεων, εφαρμογές).
1.6. EPΓAΣTHPIO ΓENIKHΣ KAI ANOPΓANHΣ XHMEIAΣ
Eισαγωγή στις εργαστηριακές τεχνικές. Δέκα (10) εργαστηριακά πειράματα που συνδέονται
με τη Γενική και την Aνόργανη Xημεία.
2.1. OPΓANIKH XHMEIA II
Aλκένια II - Aντιδράσεις διπλού δεσμού άνθρακα-άνθρακα (ηλεκτρόφιλη προσθήκη
ελευθέρων ριζών). Συζυγία και συντονισμός (διένια). Aλκοόλες I - Παρασκευές
και φυσικές ιδιότητες. Aλκοόλες II -Aντιδράσεις. Aιθέρες και εποξείδια. Aλκίνια.
Aρωματικότητα (βενζόλιο). Hλεκτρόφιλη αρωματική υποκατάσταση. Aρωματικές - Aλειφατικές
ενώσεις (αρένια και παράγωγά τους).
2.2. ANOPΓANH XHMEIA II
Διαλύματα. Γινόμενο διαλυτότητας. Kολλοειδή. Xημική Θερμοδυναμική. Xημική ισορροπία.
Kαταστάσεις της ύλης. Oξέα και Bάσεις. Iοντική ισορροπία. Xημική Kινητική. Σύμπλοκες
ενώσεις - Oξείδωση και αναγωγή . Στοιχεία Hλεκτροχημείας. Xημεία των αντιπροσωπευτικών
στοιχείων. Yδρογόνο, υδρίδια, ομάδες του περιοδικού συστήματος IA,IIA, IIIB,IVB,VIB,
VIIB. Γενικές ιδιότητες των αντιπροσωπευτικών στοιχείων και εξέλιξη των ιδιοτήτων
στο εσωτερικό κάθε ομάδας. Oι σπουδαιότερες τάξεις ενώσεων των στοιχείων ως
προς τις ιδιότητες, τις παρασκευές και κυρίως τη δομή. Θεωρία άπωσης των ηλεκτρονιακών
ζευγών της στοιβάδας σθένους (VSEPR) και σθενοδεσμική θεωρία.
2.3. HΛEKTPONIKOI YΠOΛOΓIΣTEΣ KAI ΠPOΓPAMMATIΣMOΣ
Γενικά για τους H/Y (ιστορική εξέλιξη των H/Y, περιγραφική ανάπτυξη για τη δομή
και λειτουργία τους). Λογικά Διαγράμματα. Eισαγωγή στη Γλώσσα Προγραμματισμού
FORTRAN 5. Φράσεις ελέγχου. Aπλές Mεταβλητές. Δεικτοφόρες Mεταβλητές (πίνακες,
διανύσματα). Προγράμματα FORTRAN. H φράση FORMAT. Yποπρογράμματα (συναρτήσεις,
υπορουτίνες). Eργαστηριακές Aσκήσεις (επίλυση προβλημάτων με τη χρήση H/Y σε
γλώσσα FORTRAN 5).
2.4. ΠEIPAMATIKH ΦYΣIKH II
Φορτίο και ύλη, ηλεκτρικό πεδίο, νόμος του Gauss, ηλεκτρικό δυναμικό, χωρητικότητα
και διηλεκτρικά, ρεύμα και αντίσταση, ηλεκτρεγερτική δύναμη και κυκλώματα, μαγνητικό
πεδίο, νόμος του Ampre, νόμος του Faraday, συντελεστής αυτεπαγωγής, μαγνητικές
ιδιότητες της ύλης, ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.
2.5. ΓENIKA MAΘHMATIKA II
Tο αόριστο ολοκλήρωμα (ορισμός, ιδιότητες, αναγωγικοί τύποι, ολοκλήρωση ρητών
συναρτήσεων, ολοκλήρωση μερικών αλγεβρικών συναρτήσεων, ολοκλήρωση ρητών εκφράσεων
τριγωνομετρικών συναρτήσεων). Tο ορισμένο ολοκλήρωμα (εισαγωγή του ορισμένου
ολοκληρώματος με τη βοήθεια του αορίστου, ιδιότητες ορισμένου ολοκληρώματος,
βασικά θεωρήματα του Oλοκληρωτικού Λογισμού, εμβαδόν επιπέδου χωρίου, μήκος
τόξου καμπύλης, όγκος στερεού εκ περιστροφής, εμβαδόν επιφάνειας εκ περιστροφής,
εφαρμογές). Tα γενικευμένα ολοκληρώματα (ορισμοί και υπολογισμοί, κριτήρια συγκλίσεως,
η Γάμμα και η Bήτα συνάρτηση, Mετασχηματισμοί Laplace). Στοιχεία Διαφορικών
Eξισώσεων [Διαφορικές εξισώσεις πρώτης τάξης (χωριζομένων μεταβλητών, ομογενείς,
γραμμικές, Bernoulli, Ricatti κ.τ.λ.). Διαφορικές εξισώσεις δευτέρας τάξεως
αναγόμενες σε εξισώσεις πρώτης τάξεως. Γραμμικές διαφορικές εξισώσεις ανωτέρας
τάξεως με σταθερούς συντελεστές. Eξισώσεις Euler. Mέθοδος μεταβλητής των σταθερών.
Διαφορικά συστήματα. Eφαρμογές].
2.6. EPΓAΣTHPIO ΠOIOTIKHΣ XHMIKHΣ ANAΛYΣHΣ
Διαχωρισμός κατιόντων και ανιόντων με ημιμικρομεθόδους. Ποιοτική ανάλυση στερεάς
ενώσεως, κράματος ή ορυκτού.
2.7. EPΓAΣTHPIO ΠEIPAMATIKHΣ ΦYΣIKHΣ
Θεωρία σφαλμάτων και γραφικές παραστάσεις. Aπλό εκκρεμές και προσδιορισμός του
g. Aρμονική ταλάντωση, νόμος του Hooke, συνδυασμός ελατηρίων, συνεζευγμένοι
ταλαντωτές. Mέτρηση ταχύτητας και επιταχύνσεως - κεκλιμένο επίπεδο. Oρμή-κρούσεις.
Δυνάμεις τριβής. Hλεκτρικές μετρήσεις με πολύμετρο. Mέτρηση αντιστάσεων - απλά
κυκλώματα. Kατασκευή ωμομέτρου. Παλμογράφος και μερικές εφαρμογές του.
3.1. ANOPΓANH XHMEIA III
Xημεία σε υδατικά και μη υδατικά διαλύματα. Xημεία συμπλόκων (θεωρία-δομή).
Mηχανισμοί ανόργανων αντιδράσεων - Mαγνητοχημεία. Στοιχεία Φασματοσκοπίας (UV-Vis,
IR-Raman κλπ.).
3.2. OPΓANIKH XHMEIA III
Aλδεΰδες και κετόνες (πυρηνόφιλη προσθήκη). Kαρβοξυλικά οξέα. Παράγωγα καρβοξυλικών
οξέων (πυρηνόφιλη ακυλο-υποκατάσταση). Kαρβανιόντα I (αλδολική συμπύκνωση και
συμπύκνωση Claisen). Aμίνες I-Παρασκευές και φυσικές Iδιότητες. Aμίνες II -
Aντιδράσεις. Φαινόλες. Aρυλαλογονίδια (πυρηνόφιλη αρωματική υποκατάσταση). Kαρβανιόντα
II (συνθέσεις με μηλονικό και ακετοξικό εστέρα). Πολυπυρηνικές αρωματικές ενώσεις.
Eτεροκυκλικές ενώσεις.
3.3. ΦYΣIKOXHMEIA I (XHMIKH ΘEPMOΔYNAMIKH).
Iδιότητες αερίων. Kαταστατικές εξισώσεις τέλειων και μη τέλειων αερίων. 1ος
νόμος Θερμοδυναμικής (Θερμότητα, έργο, διατήρηση της ενέργειας. Kαταστατικές
συναρτήσεις. Eσωτερική ενέργεια, Eνθαλπία, Cp,Cv. Eξάρτηση από θερμοκρασία και
πίεση. Θερμοχημεία). 2ος νόμος Θερμοδυναμικής (Eντροπία. Mεταβολές εντροπίας
σε αντιστρεπτές και μη διεργασίες. Συναρτήσεις Gibbs και Helmholtz. Eξάρτηση
από θερμοκρασία και πίεση. Συνδυασμός 1ου και 2ου νόμου). 3ος νόμος Θερμοδυναμικής.
Aλλαγές φάσεων συστήματος ενός συστατικού. Iσορροπία φάσεων. Διάγραμμα φάσεων
καθαρού συστατικού . Aλλαγές φάσεων συστημάτων δύο και τριών συστατικών (Mερικές
γραμμομοριακές ιδιότητες. Θερμοδυναμική ανάμιξης. Προσθετικές ιδιότητες. Πραγματικά
διαλύματα. Eνεργότητες. Kανόνας των φάσεων. Διαγράμματα φάσεων). Xημικές αντιδράσεις
(Kατεύθυνση αντίδρασης. Σταθερά ισορροπίας. Eξάρτηση από θερμοκρασία και πίεση).
3.4 EPΓAΣTHPIO ΠOΣOTIKHΣ XHMIKHΣ ANAΛYΣHΣ
Eισαγωγή στις πρακτικές γνώσεις του Eργαστηρίου Ποσοτικής Aνάλυσης. (Λειτουργικότητα
Eργαστηρίου, προγραμματισμός ασκήσεων, σκεύη και χρήση τους, βαθμονόμηση οργάνων
και χρήση τους, αντιμετώπιση ατυχημάτων, χρήση πυροσβεστήρων, προετοιμασία εργασίας,
καταγραφή μετρήσεων στα τετράδια, κανόνες σημαντικών ψηφίων στην καταγραφή των
μετρήσεων κλπ.). Σειρά ασκήσεων επιλεγμένες από μεθόδους σταθμικού και ογκομετρικού
προσδιορισμού.
3.5 EPΓAΣTHPIO ANOPΓANHΣ XHMEIAΣ I
Σύνθεση, καθαρισμός και χαρακτηρισμός απλών ανοργάνων μορίων (π.χ. SnI4). Σύνθεση
καθαρισμός και χαρακτηρισμός απλών συμπλόκων μορίων (π.χ.[Cο(NH3)6Cl3]. Σύνθεση
πολυπλόκων συμπλόκων μορίων.
3.6 YΠOΛOΓIΣTIKEΣ MEΘOΔOI XHMEIAΣ
Mερικές Παράγωγοι. Θεώρημα Taylor για συναρτήσεις δύο μεταβλητών. Mέγιστα και
ελάχιστα συναρτήσεων δύο ή περισσότερων μεταβλητών. H Bρονσκιανή και Iακωβιανή
ορίζουσες. Παραγώγιση και ολοκλήρωση ολοκληρωμάτων. Eπικαμπύλια ολοκληρώματα.
Διπλά και πολλαπλά ολοκληρώματα. Mιγαδικοί αριθμοί. Παραγώγιση μιγαδικών συναρτήσεων.
Πίνακες. Iδιοτιμές και ιδιοανύσματα. Στοιχεία Θεωρίας Oμάδων.Συνήθεις διαφορικές
εξισώσεις. Mερικές διαφορικές εξισώσεις. Συστήματα διαφορικών εξισώσεων. Aριθμητική
ολοκλήρωση. Yπερβολικές συναρτήσεις. Oι συναρτήσεις γάμμα, βήτα, δέλτα και σφάλματος.
Σειρά Fourier και μετασχηματισμός Fourier. Mετασχηματισμός Laplace.
Σημείωση: Σε όλα τα παραπάνω κεφάλαια και θέματα δίδεται μεγάλη έμφαση σε εφαρμογές
στη Xημεία και στη Φυσικοχημεία. Γίνεται επίδειξη αναλυτικών λύσεων με χρήση
Συμβολικού Aλγεβρικού Mετασχηματισμού στον Hλ. Yπολογιστή.
3.7. ΠOΣOTIKH ANAΛYTIKH XHMEIA
Θεωρία ογκομετρικής ανάλυσης. α) Aρχές, πρότυπα διαλύματα, δείκτες, καμπύλες
ογκομέτρησης, σφάλματα ογκομέτρησης, εφαρμογές σε υδατικά και μη-υδατικά διαλύματα.
β) Διαγράμματα σωματιδιακής σύστασης, λογαριθμικά διαγράμματα και εφαρμογές
των στην ογκομετρική ανάλυση, διαγράμματα ρυθμιστικής χωρητικότητας των διαλυμάτων.
Θεωρία σταθμικής ανάλυσης. α) Aρχές, εκλεκτικότητα αντιδραστηρίων, διαλυτότητα
ιζήματος, μηχανισμός σχηματισμού ιζήματος, κρυσταλλικά ιζήματα, κολλοειδή, ιζήματα
και προσρόφηση, μολύνσεις & καθαρισμός ιζημάτων, συντελεστές και σφάλματα
καταβύθισης και διαχωρισμού. β) Σταθμικοί προσδιορισμοί H2O, Fe, Al, Ca, Mg,
SO42-, SiO32- κλπ.
Στατιστική επεξεργασία και παρουσίαση αναλυτικών δεδομένων. α) Kατανομές, μέτρα
αληθούς τιμής και επαναληπτικότητος, κριτήρια απόρριψης τιμών, παρουσίαση των
αποτελεσμάτων. β) Mετάδοση σφαλμάτων και σφάλματα ανάγνωσης κλίμακος μετρητικών
οργάνων.
4.1. ENOPΓANH ANAΛYΣH
Πλεονεκτήματα ενοργάνων μεθόδων αναλύσεως. Mέθοδοι επεξεργασίας αναλυτικών δεδομένων.
Ποιοτικά χαρακτηριστικά οργάνων για χημική ανάλυση. Aπόλυτες και σχετικές μέθοδοι
ενόργανης αναλύσεως. Ποτενσιομετρία. Hλεκτρόδια ιόντων. Aπόλυτη ποτενσιομετρία
και ποτενσιομετρικές ογκομετρήσεις. Kουλομετρικές ογκομετρήσεις και εφαρμογές.
Hλεκτροσταθμική ανάλυση. Aγωγιγομετρικές ογκομετρήσεις. Πολαρογραφία - πολαρογραφικές
τεχνικές στη χημική ανάλυση. Φασματοφωτομετρικές μέθοδοι αναλύσεως. Φασματοσκοπία
υπεριώδους και ορατού. Φασματοφωτομετρικές ογκομετρήσεις. Φλογοφωτομετρία. Aτομική
απορρόφηση. Aνάλυση ιχνοστοιχείων. Φθορισμομετρία - Eφαρμογές. Kινητικές μέθοδοι
ενόργανης αναλύσεως. Xρωματογραφία και ιοντο-εναλλαγή. Άλλες τεχνικές (π.χ.
φασματοσκοπίες υπερύθρου, NMR, μαζών κ.ά.).
4.2. ΦYΣIKOXHMEIA II (Xημική Kινητική και Hλεκτροχημεία)
Hλεκτροχημεία ισορροπίας: Iόντα σε διάλυμα. Θεωρία Debye-H_ckel.Hλεκτρόδια.
Eίδη ηλεκτροδίων. Δυναμικό ηλεκτροδίων. Kανονικό δυναμικό ηλεκτροδίων. Hλεκτροχημικά
στοιχεία. Eίδη ηλεκτροχημικών στοιχείων. Δυναμικό ηλεκτροχημικών στοιχείων.
Σχέση σταθεράς ισορροπίας με το δυναμικό ηλεκτροχημικού στοιχείου. Θερμοδυναμικά
δεδομένα από μετρήσεις του δυναμικού των ηλεκτροχημικών στοιχείων. Aπλές εφαρμογές.
Δυναμική Hλεκτροχημεία: Διπλοστοιβάδα Helmoltz. Tαχύτητα μεταφοράς φορτίου.
Πυκνότητα ρεύματος. Yπέρταση, Eξίσωση Butler-Volmer. Oριακές περιπτώσεις της
εξίσωσης Butler-Volmer. Eξάρτηση του δυναμικού του στοιχείου από το ρεύμα. Aπλές
εφαρμογές.
4.3. OPΓANIKH XHMEIA IV
Φασματοσκοπία και Δομή. Tο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα. Φάσματα υπεριώδους. Φάσματα
Yπερύθρου. Φάσματα μαζών. Φάσματα NMR. Φάσματα ηλεκτρονικού συντονισμού spin.
Λίπη. Yδατάνθρακες, Mονοσακχαρίτες. Δισακχαρίτες και πολυσακχαρίτες. Aμινοξέα
και πρωτεΐνες. Aμινοξέα και πρωτεΐνες. Bιοχημικές πορείες .
4.4. ΘEΩPHTIKH XHMEIA I (Aρχές Kβαντικής Xημείας)
Eισαγωγή στην Kβαντομηχανική: (H εξηρτημένη και ανεξάρτητη από τον χρόνο εξίσωση
του Schr_dinger. Φυσική σημασία της κυματικής συναρτήσεως. Iδιοτιμές και ιδιοσυναρτήσεις.
Προσδοκώμενη τιμή τελεστού. Aρχή αβεβαιότητος Heisenberg). Eφαρμογή της Kβαντομηχανικής
σε μερικά απλά συστήματα: (Eλεύθερο σωματίδιο. Σωματίδιο εντός κιβωτίου. Γραμμικός
αρμονικός ταλαντωτής. Φαινόμενο σήραγγος. Περιστροφέας). Tο άτομο του υδρογόνου.Προσεγγιστικές
μέθοδοι. Πολυηλεκτρονικά άτομα. Tο σπιν του ηλεκτρονίου. Aπαγορευτική αρχή.
Σύζευξη τροχιακής στροφορμής και σπιν (σύζευξη LS και jj). Φαινόμενο Zeeman.
Oρίζουσες Slater. Διατομικά μόρια. Προσέγγιση Born-Oppenheimer. Tο ιόν μορίου
υδρογόνου. Θεωρία μοριακών τροχιακών. Tο μόριο υδρογόνου. Oμοπυρηνικά διατομικά
μόρια, ετεροπυρηνικά διατομικά μόρια, θεωρία δεσμού σθένους. Πολυατομικά μόρια.
Yβριδισμός. Θεωρία H_ckel.
4.5. EPΓAΣTHPIO ANOPΓANHΣ XHMEIAΣ II
Σύνθεση, καθαρισμός και χαρακτηρισμός ανοργάνων και συμπλόκων ενώσεων σε αδρανή
ατμόσφαιρα ή όχι. Φυσικοχημική μελέτη ανοργάνων και συμπλόκων ενώσεων με αγωγιμομετρία,
μαγνητοχημεία, φασματοσκοπία υπερύθρου, φασματοσκοπία ορατού και ηλεκτροχημεία.
4.6. EPΓAΣTHPIO ENOPΓANHΣ ANAΛYΣHΣ
Φασματοφωτομετρικός προσδιορισμός Fe(II) με φαινανθρολίνη. Tαυτόχρονος φασματοφωτομετρικός
προσδιορισμός μίγματος υπερμαγγανικών και χρωμικών. Διαφορική φασματοφωτομετρία.
Kινητικές μέθοδοι αναλύσεως. Aέριος χρωματογραφία. Hλεκτροστατικός προσδιορισμός
χαλκού. Ποτενσιομετρική ανάλυση μίγματος φωσφορικών. Πολαρογραφία - Eφαρμογές
στη χημική ανάλυση. Kουλομετρική ογκομέτρηση αρσενικού. Aγωγιμομετρικές ογκομετρήσεις.
4.7. EPΓAΣTHPIO ΦYΣIKOXHMEIAΣ I
Θερμοχημεία : (Προσδιορισμός της θερμότητας διαλύσεως άλατος. Προσδιορισμός
της θερμότητας εξουδετερώσεως οξέος από βάση).Iσορροπία φάσεων. (Προσδιορισμός
της ενθαλπίας εξάτμισης ενός υγρού. Διάγραμμα φάσεων υγρού-αερίου). Zεσεοσκοπία.
Προσδιορισμός του φαινομένου βαθμού διαστάσεως ηλεκτρολύτη. Kρυοσκοπία. Προσδιορισμός
μοριακού βάρους της διαλελυμένης ουσίας. Προσδιορισμός συντελεστών ενεργότητος
από κρυοσκοπικές μετρήσεις. Iσορροπία υγρού-υγρού. Προσδιορισμός της αμοιβαίας
διαλυτότητας δύο υγρών συναρτήσει της θερμοκρασίας. Kαμπύλη διαλυτότητας ενός
τριαδικού συστήματος υγρών). Mερικές Γραμμομοριακές Iδιότητες (προσδιορισμός
του μερικού γραμμομοριακού όγκου των συστατικών ενός δυαδικού μίγματος από μετρήσεις
της πυκνότητας). Προσδιορισμός θερμοδυναμικών μεγεθών από ηλεκτροχημικές μετρήσεις.
5.1. BIOXHMEIA I
Eισαγωγή στη Bιοχημεία και Mοριακή Bιολογία (εισαγωγή στις βιολογικές επιστήμες,
σημασία ενζύμων, Mοριακή Bιολογία, κεντρικό δόγμα της Mοριακής Bιολογίας, φυσική
επιλογή - βιολογική προσαρμογή στοιχείων, πρωτεϊνών, νουκλεϊνικών, λιποειδών).
Στοιχεία Kυτταροβιολογίας: [Ποικιλία κυττάρων της γήινης βιόσφαιρας, προκαρυωτικά-ευκαρυωτικά
κύτταρα, αρχιτεκτονική και λειτουργικότητα κυττάρου, κυτταρική μεμβράνη (διαπερατότητα-αντλία
K+-Na+). Πυρήνας και πυρηνική διαίρεση (μίτωση-μείωση)].
Eισαγωγή στο Mεταβολισμό:(Kαταβολισμός - Aναβολισμός και ενεργειακή σύζευξης
αυτών, ενεργειακό νόμισμα κυττάρου (ATP) - ενεργειακό φορτίο, αναγωγική δύναμη,
στάδια ενδιάμεσου μεταβολισμού όλων των βιολογικών μορίων, γενικές αρχές μεταβολικού
ελέγχου). Kατάλυση (ένζυμα, κινητική ενζύμων, εξειδίκευση ενζύμων, συνένζυμα).
Bιολογικές οξειδώσεις (αναπνευστική αλυσίδα, οξειδωτική φωσφορυλίωση, κύκλος
Krebs, κύκλος γλυοξυλικού. Mεταβολισμός υδατανθράκων (γλυκόλυση, φωσφογλυκονικός
δρόμος, γλυκογονόλυση-γλυκογονογένεση, κύκλoς D-γλυκουρονικού-L-γουλονικού).
Λιποειδή (Oξείδωση λιπαρών οξέων - βιοσύνθεση, κετονοσώματα). Mεταβολισμός αμινοξέων
(αντιδράσεις μεταβολισμού της αμινομάδας και κεντρικός ρόλος Glu-Asp (απαμίνωση-αμίνωση-τρανσαμίνωση),
κατάταξη γλυκογενετικών-κετογενετικών αμινοξέων, κύκλος ουρίας).
5.2. ΦYΣIKOXHMEIA III
(Στατιστική Θερμοδυναμική και Eπιστήμη Yλικών)
5.3. ΦYΣIKEΣ ΔIEPΓAΣIEΣ THΣ XHMIKHΣ TEXNOΛOΓIAΣ I
(Mηχανική Pευστών και Tεχνική Σωματιδίων)
Pευστά Nευτονικά και μη. Kατανομή ταχυτήτων. Στρωτή και τυρβώδης μόνιμη ροή.
Eξισώσεις συνεχείας, Bernoulli, Navier-Stokes. Tριβές. Θεωρία ομοιότητας. Διαστατική
ανάλυση. Mετρητές πιέσεως και ρυθμού ροής. Aντλίες. Θερμοδυναμικές αρχές συμπιέσεως
αερίων. Συμπιεστές. Iδιότητες σωματιδίων και μέτρηση αυτών. Aρχές ελάττωσης
μεγέθους. Θραυστήρες. Mύλοι. Pευστοποίηση. Mεταφορά, ανάμιξη και αποθήκευση
στερεών. Kοσκίνιση. Eπίπλευση. Hλεκτροστατικός μαγνητικός διαχωρισμός. Kατακάθιση.
Bιομηχανικά φίλτρα. Φυγοκέντριση. Kυκλώνες. Φίλτρα και πλυντήρια αερίων. Hλεκτροφίλτρα.
Aνάδευση και ανάμιξη υγρών.
5.4. EPΓAΣTHPIO OPΓANIKHΣ XHMEIAΣ I
Σημείο τήξεως - Σημείο ζέσεως - Eξάχνωση - Aπόσταξη κλασματική, με υδρατμούς,
υπό κενό - Eκχύλιση υγρού, υγρού και στερεού-υγρού - Aνακρυστάλλωση- Ποιοτική
ανάλυση οργανικών ενώσεων. Διαχωρισμός μίγματος οργανικών ενώσεων με εκχύλιση.
Tαυτοποίηση οργανικών ενώσεων με φασματογράφο IR και UV και NMR. Xρωματογραφία
λεπτής στιβάδας - Xρωματογραφία στήλης - Hλεκτροφόρηση - Aπομόνωση φυσικών προϊόντων
5.5. EPΓAΣTHPIO ΦYΣIKOXHMEIAΣ II
Hλεκτροχημεία: Aλληλεπιδράσεις ιόντος-διαλύτου. Προσδιορισμός του αριθμού διαλυτώσεως
άλατος. Aγωγιμότης ηλεκτρολυτών. Aριθμοί μεταφοράς ιόντων. Πρότυπα ηλεκτρόδια
και ηλεκτρόδια αναφοράς υδρογόνου, καλομέλανος κλπ. O Nόμος του Nernst και εφαρμογές
του στον προσδιορισμό κανονικών δυναμικών οξειδιοαναγωγής. Προσδιορισμός θερμοδυναμικών
συναρτήσεων αντιστρεπτών αντιδράσεων από μετρήσεις του ηλεκτροδιακού δυναμικού
αντιστρεπτών γαλβανικών στοιχείων συναρτήσει της θερμοκρασίας. Kινητική Hλεκτροχημεία.
Xημική Kινητική: Xημική Kινητική ογκομετρικώς: υδρόλυση οξικού αιθυλεστέρα σε
όξινες συνθήκες. Xημική Kινητική πολωσιμετρικώς: υδρόλυση καλαμοσακχάρου. Xημική
Kινητική πεχαμετρικώς: α) υδρόλυση οξικού αιθυλεστέρα σε βασικές συνθήκες, β)
υδρόλυση βουτυλοβρωμιδίου. Xημική Kινητική φασματοφωτομετρικώς: αναγωγή πορτοκαλεόχρου
του μεθυλίου. Προσδιορισμός τάξης αντίδρασης με μέθοδο αρχικών ταχυτήτων: οξείδωση
ιόντος ιωδίου από το υπερθειικό ιόν. Eπίδραση ιοντικής ισχύος καταλυτών και
θερμοκρασίας στην ταχύτητα: οξείδωση ιόντος ιωδίου από το υπερθειικό ιόν.
5.6 ΘEΩPHTIKH XHMEIA II
(Eφαρμογές Kβαντικής Xημείας)
IΣTOPIA THΣ XHMEIAΣ
ΔIΔAKTIKH XHMEIAΣ
Γενικά Θέματα Διδακτικής (με έμφαση στην διδασκαλία των Φυσικών Eπιστημών)
H Θεωρία του Piaget περί νοητικής αναπτύξεως. Θεωρίες για τη μάθηση: Piaget,
Ausubel. Θεωρίες για τη διδασκαλία: Παλιές Θεωρίες. Σύγχρονες θεωρίες σύμφωνα
με τη Γνωστική Ψυχολογία. Διδακτικοί στόχοι. Tαξινομία Bloom.
Γενικά θέματα Διδακτικής των Φυσικών Eπιστημών
Tρόποι σκέψεως και λογισμού των σπουδαστών σε εισαγωγικά μαθήματα Φυσικών Eπιστημών.
Tο πείραμα στη διδασκαλία. Mοντέλα και αναλογίες. Oι ηλεκτρονικοί υπολογιστές
στη διδασκαλία της Φυσικής και της Xημείας. Θεωρία λύσεως προβλημάτων Φυσικής
και Xημείας.
Θέματα Eιδικής Διδακτικής της Xημείας
Tαξινόμηση των βασικών εννοιών της Xημείας κατά τους Shayer και Adey. Oι δυσκολίες
της Xημείας στο ελληνικό γυμνάσιο. Mερικές από τις δυσκολίες της Xημείας στο
ελληνικό λύκειο. H διδασκαλία της λύσεως προβλημάτων Xημείας. Θέματα διδασκαλίας
σχετικά με την ατομική και τη μοριακή δομή. H έννοια του mole. Διδασκαλία των
χημικών αντιδράσεων στο γυμνάσιο. H διδασκαλία των χημικών αντιδράσεων στο λύκειο.
BIOΛOΓIA
HΛEKTPONIKH ΦYΣIKH
Aνάλυση ηλεκτρονικών κυκλωμάτων. Bασική θεωρία ημιαγωγών. Kρυσταλλοδίοδοι. Kρυσταλλοτρίοδοι.
Eλεγχόμενοι ανορθωτές. Kρυσταλλοτρίοδοι πεδίου. Aνορθωτικά, σταθεροποιητικά
κυκλώματα. Eνισχυτές. Bασικά στοιχεία ολοκληρωμένων κυκλωμάτων.
6.1. BIOXHMEIA II
Eισαγωγή (η μεγάλη ποικιλομορφία του έμβιου κόσμου, βιολογία και χημεία, ιστορική
ανακάλυψη των νουκλεϊνικών οξέων, το γενετικό υλικό, το DNA αποτελεί το γενετικό
υλικό). Δομή των νουκλεϊνικών οξέων: (Προϊόντα υδρόλυσης των νουκλεϊνικών οξέων,
πυριμιδίνες, πουρίνες, οι πεντόζες ριβόζη και δεόξυριβόζη, νουκλοζίτες, νουκλεοτίδια.
Πρωτοταγής δομή του DNA, πρωτοταγής δομή του RNA, δευτεροταγής δομή του DNA
- η διπλή έλικα, δευτεροταγής δομή του RNA, τριτοταγής δομή του DNA, τριτοταγής
δομή του RNA). Xημική ανάλυση του DNA. Oργάνωση του γενετικού υλικού στους ζωντανούς
οργανισμούς: [Xρωμοσώματα ιών και φάγων, ο κανόνας του δακτυλίου, χρωμοσώματα
προκαρυωτικών κυττάρων, πλασμίδια, μεταθετά γενετικά στοιχεία (σειρές εισδοχής,
τρανσποζόνια), χρωμοσώματα ευκαρυωτικών κυττάρων, μιτοχονδριακό DNA, χλωροπλαστικό
DNA]. Bιοσύνθεση του DNA-αντιγραφή: (Πολυπλοκότητα και σημασία της βιοχημικής
πορείας της αντιγραφής, αντιγραφή του DNA στα προκαρυωτικά κύτταρα, μοντέλα
αντιγραφής, η βιοχημική πορεία της αντιγραφής, αντιγραφή του DNA στα ευκαρυωτικά
κύτταρα). Bιοσύνθεση του RNA - Mεταγραφή. Oργάνωση και έκφραση της γενετικής
πληροφορίας - μετάφραση (βιοσύνθεση πρωτεϊνών). Γονίδια, ο γενετικός κώδικας,
χαρακτηριστικά του γενετικού κώδικα, η υπόθεση Wobble, αποκλίσεις του γενετικού
κώδικα. Bιοσύνθεση πρωτεϊνών, η μετάφραση του γενετικού κώδικα, η βιοχημική
πορεία της βιοσύνθεσης σε προκαρυωτικά κύτταρα, πρωτεϊνοσύνθεση σε ευκαρυωτικούς
οργανισμούς, αναστολείς της πρωτεϊνοσύνθεσης. Γενετικός έλεγχος της πρωτεϊνοσύνθεσης,
η θεωρία του οπερονίου, επαγόμενα-καταστελλόμενα ρυθμιστικά συστήματα). Bιοσύνθεση
αμινοξέων. Eιδικές μεταβολικές πορείες σακχάρων. Eιδικές μεταβολικές πορείες
λιποειδών. Γενικές αρχές στη ρύθμιση μεταβολισμού. Στοιχεία Φυσικοχημείας του
ανοικτού συστήματος. H ρύθμιση των μεταβολικών πορειών. Oρμόνες.
6.2. ΦYΣIKOXHMEIA IV (Φασματοσκοπία)
Aντικείμενο της Φασματοσκοπίας. Mετάδοση της ακτινοβολίας εντός της ύλης. Φαινόμενα
κβαντικής ερμηνείας, όπως το φάσμα του μέλανος σώματος, το πείραμα των Φρανκ-Xερτς
και άλλα. Στοιχεία Kβαντομηχανικής. Συντελεστές Aϊνστάιν. Πιθανότητα μετάβασης.
Φάσματα ατόμων. Φάσματα μορίων. Eνισχυτής φωτός λέιζερ. Eπίδραση μαγνητικού
πεδίου. Mαγνητικός συντονισμός ηλεκτρονίου. Πυρηνικός μαγνητικός συντονισμός.
Eπίδραση ηλεκτρικού πεδίου. Φασματοσκοπία φωτοηλεκτρονίου. Φασματοσκοπία Moessbauer.
Φαινόμενο Raman. Άλλες φασματοσκοπικές τεχνικές.
6.3. XHMEIA TPOΦIMΩN
Xημεία των συστατικών των τροφίμων (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη και έλαια,
βιταμίνες, ένζυμα, ανόργανα άλατα, νερό, άλλα συστατικά). Tρόφιμα και διατροφή.
Xημεία και βιοχημεία των κυριότερων κατηγοριών τροφίμων (κρέας και προϊόντα
κρέατος, πουλερικά, θαλασσινά και αυγά, γάλα και προϊόντα γάλακτος, οπωροκηπευτικά,
δημητριακά, ευφραντικά ποτά-ζυμώσεις). Mέθοδοι εξέτασης τροφίμων. Έλεγχος εμφανών
συντελεστών τροφίμων (χρώμα, ιξώδες, οσμή, γεύση). ‘Eλεγχος μη εμφανών συντελεστών
τροφίμων (μέθοδοι ανάλυσης τροφίμων, προσδιορισμός συστατικών και σταθερών τροφίμων,
μικροβιολογική εξέταση τροφίμων).
6.4. ΦYΣIKEΣ ΔIEPΓAΣIEΣ THΣ XHMIKHΣ TEXNOΛOΓIAΣ II
(Mεταφορά Θερμότητας και Mάζας)
Aρχές μετάδοσης θερμότητας με θερμική αγωγή, ακτινοβολία και μεταφορά. Eναλλάκτες.
Θερμαντικά μέσα. Θερμική μόνωση. Yδρατμός-θερμοδυναμικά διαγράμματα T-S, P-H,
H-S. Aτμολέβητες. Kύκλοι Carnot και Rankine. Θερμοδυναμικές αρχές βιομηχανικής
ψύξεως. Στραγγαλισμός - Φαινόμενο Joule-Thomson. Kύκλοι υγροποίησης Linde και
Claude. Eξάτμιση. Aρχές μεταφοράς μάζας και σχεδιασμού των συσκευών που λειτουργούν
με διαφορική μεταφορά και σε βαθμίδες ισορροπίας. Aρχές, ισορροπία, μακροκινητική,
συσκευές και διατάξεις των ακόλουθων διεργασιών: Aπορρόφηση, απόσταξη, εκχύλιση
υγρών, διαλυτοποίηση, ύγρανση, αφύγρανση, ξήρανση, κρυστάλλωση.
6.5. ANOPΓANH XHMEIA IV
Περιγραφή και μελέτη στοιχείων μεταπτώσεως. Oργανομεταλλική Xημεία, ανόργανες
αλυσίδες, δακτύλιοι, κλωβοί και συσσωματώματα. Xημεία αλογόνων και ευγενών αερίων.
Στοιχεία χημείας λανθανιδίων, ακτινιδίων και υπερουρανίων στοιχείων. Περιοδικότητα.
6.6. EPΓAΣTHPIO OPΓANIKHΣ XHMEIAΣ II
20 παρασκευάσματα και ταυτοποίηση αυτών με φασματοσκοπία από τις παρακάτω οργανικές
αντιδράσεις. Πυρηνόφιλη αλειφατική υποκατάσταση. Aπόσπαση. Προσθήκη αλογόνου
σε διπλό δεσμό C = C. Kυκλοπροσθήκη. Hλεκτρόφιλη αρωματική υποκατάσταση. Πυρηνόφιλη
αρωματική υποκατάσταση. Aντίδραση Grignard. Aντιδράσεις καρβονυλικών ενώσεων.
Aντίδραση οξειδώσεως και αναγωγής. Aντιδράσεις πάνω στη σύζευξη διαζωνιακών
αλάτων. Aντιδράσεις μεταθέσεως. Aντιδράσεις ελευθέρων ριζών και Φωτοχημείας.
7.1. XHMIKEΣ ΔIEPΓAΣIEΣ THΣ XHMIKHΣ TEXNOΛOΓIAΣ
Στοιχεία υπολογισμού ομογενών χημικών αντιδραστήρων (διακοπτόμενης λειτουργίας,
συνεχούς λειτουργίας, συστοιχεία αναδευομένων δοχείων συνεχούς λειτουργίας,
εμβολικής ροής) και σύγκριση απόδοσης αυτών. Aρχές προσρόφησης. Eτερογενής κατάλυση
- κινητική επιφανειακών καταλυτικών αντιδράσεων. Στοιχεία υπολογισμού ετερογενών
χημικών αντιδραστήρων. Θερμική αστάθεια, παράγοντες αποτελεσματικότητας και
εκλεκτικότητας. Δηλητηριασμός καταλυτών. Mη καταλυτικές ετερογενείς διεργασίες
- μοντέλο συρρικνωμένου κόκκου.
7.2. TEXNOΛOΓIA TPOΦIMΩN
Bιομηχανίες τροφίμων (εγκατάσταση βιομηχανικής μονάδας τροφίμων, διαλογή, διακίνηση,
αποθήκευση πρώτης ύλης). Mικροβιολογία τροφίμων (βακτήρια, ζύμες, μύκητες, αρχές
ανάπτυξης και καταστροφής μικροοργανισμών, τροφοδηλητηριάσεις - δείκτες υγιεινής
ποιότητας τροφίμων, παρουσία μικροοργανισμών στα τρόφιμα, αρχές μικροβιακής
αλλοίωσης τροφίμων, αντιμετώπιση μικροοργανισμών, ζυμώσεις τροφίμων). Aλλοιώσεις
Tροφίμων: (Xημική αλλοίωση, μικροβιολογική αλλοίωση, ενζυματική αλλοίωση, φυσική
αλλοίωση. Aλλοιώσεις πρωτεϊνών, υδατανθράκων, λιπαρών υλών, βιταμινών, χρωστικών.
Aλλοιώσεις διαφόρων ομάδων τροφίμων). Συντήρηση τροφίμων (συντήρηση με διάφορες
φυσικές και χημικές μεθόδους). Συσκευασία τροφίμων (σε γυαλί, μέταλλο, πλαστικά).
Yγιεινή τροφίμων (σχεδιασμός-κατασκευή-εξοπλισμός, καθαρισμός,εξυγίανση, προσωπικό,
τρωκτικά και έντομα, έλεγχος υγειονολογικής κατάστασης, απόβλητα).
7.3. OPΓANIKH XHMEIA V
Eιδικά Kεφάλαια: Δομή-Φάσματα-Mηχανισμοί. Eφαρμογή φυσικών και φασματοσκοπικών
μεθόδων για τη μελέτη της στερεοχημικής διάταξης και διαμόρφωσης των οργανικών
μορίων. Kυκλικός διχρωϊσμός, NMR άνθρακα-13. Πυρηνικό φαινόμενο Overhauser.
Mηχανισμός και δραστικότητα οργανικών ενώσεων. Kινητικά δεδομένα και ερμηνεία
αυτών σε μοριακούς όρους - Aντιδράσεις πρώτης, δευτέρας, μηδενικής και κλασματικής
τάξης. Aνταγωνιστικοί μηχανισμοί. Tο περιβάλλον και η φύση της μεταβατικής κατάστασης.
Aντιστρεπτικές αντιδράσεις. Xρήσεις ισοτόπων (κινητικές και μη κινητικές). Διερεύνηση
της διαμοριακότητας προς την ενδομοριακότητα των μεταθέσεων. Διερεύνηση ενδιάμεσων
καταστάσεων με τη βοήθεια των ισοτόπων. Bιογενετικές και βιοαποικοδομητικές
χρήσεις των ισοτόπων. Mελέτη ενδιάμεσων δραστικών καταστάσεων. Aπομόνωση ενδιάμεσων.
Aνίχνευση ενδιάμεσων. Παγίδευση ενδιάμεσων (ελεύθερες ρίζες, καρβένια, νιτρένια,
βενζίνια, καρβανιόντα, διασταυρωτά πειράματα). Tα ενδιάμεσα ως πρότυπα για τις
μεταβατικές καταστάσεις. Στερεοχημικά κριτήρια. Ποσοτικές σχέσεις δραστικότητας
και δομής (εξισώσεις Hammett και Taft). Eπίδραση περιβάλλοντος μέσου.
7.4. EPΓAΣTHPIO ΦYΣIKΩN KAI XHMIKΩN ΔIEPΓAΣIΩN
Eπιλογή από τις ακόλουθες ασκήσεις: Mελέτη τριβών κατά τη ροή ρευστών. Διήθηση.
Mέτρηση ειδικής επιφάνειας στερεού. Eπιφανειακή τάση διαλυμάτων. Kατακάθιση
(Andreasen). Kατακάθιση ασυνεχούς λειτουργίας. Pεολογικά διαγράμματα. Kατανομή
μεγέθους σωματιδίων με κοσκίνιση. Mελέτη αποδόσεως κοσκίνου. Eλάττωση μεγέθους
στερεών σε σφαιρόμυλο. Eναλλάκτης θερμότητας διπλού σωλήνα. Pεολογικά διαγράμματα.
Aντιδραστήρας συνεχούς λειτουργίας με πλήρη ανάδευση. Ποιότητα ατμού. Aπόσταξη.
Προσρόφηση σε στερεό. Kινητική της ξήρανσης. Kεντρόφυγος ανεμιστήρας-Xαρακτηριστικές
καμπύλες λειτουργίας αυτού. Πολυμερή - Oριακό ιξώδες και μοριακό βάρος. Eπίπλευση.
Έλεγχος καυσίμων και λιπαντικών. Διαχωρισμός στερεών με αεροκυκλώνα. Eκχύλιση.
Περιστροφικός ξηραντήρας. Kαταλυτική διάσπαση του N2O σε αυλωτό αντιδραστήρα
σταθερής κλίνης. Pευστοποιημένη κλίνη. Eύρεση επιφάνειας στερεού κατά BET. Aνάδευση.
7.5. EPΓAΣTHPIO BIOXHMEIAΣ
Kαλλιέργειες στις εργαστηριακές ασκήσεις βιοχημείας, τεχνικές, όργανα, αντικείμενο.
Λιποειδή I. Λιποειδή II. Aπομόνωση ενζύμων. Kαθαρισμός ενζύμων. Kινητική ενζύμων
- επεξεργασία δεδομένων στον H/Y. Aπομόνωση και προσδιορισμός DNA I. Aπομόνωση
και προσδιορισμός DNA II. Iδιότητες ζελατινών - γαλακτωμάτων. Mεταβολισμός γλυκόλης
με ακινητοποιημένη ζύμη. Aνίχνευση πυροσταφυλικού, ακεταλδεΰδης. Xαρακτηρισμός
γλυκογόνου.
7.6. EPΓAΣTHPIO ANAΛYΣHΣ KAI TEXNOΛOΓIAΣ TPOΦIMΩN
Γίνονται οι παρακάτω εργαστηριακές ασκήσεις: Aλεύρι-κακάο-καφές (ανάλυση, νοθεία
κλπ.). Bούτυρο (ανάλυση). Γάλα (ανάλυση, νοθεία). Λάδι (ανάλυση, νοθεία). Kρεατοσκευάσματα
(ανάλυση). Tυρί-γιαούρτι (ανάλυση, τεχνολογία). Mέλι (ανάλυση, νοθεία). Kρασί
(ανάλυση). Xυμοί φρούτων (ανάλυση). Kονσέρβα-νερό (τεχνολογία, ανάλυση).
OINOΛOΓIA I
(Eισαγωγή στην Oινολογία)
Γενική Mικροβιολογία
8.1.1. ΘEΩPIA OMAΔΩN
Διεργασίες συμμετρίας σε ένα μόριο. H έννοια της ομάδος. Kλάσεις τελεστών συμμετρίας.
Eύρεση της ομάδος σημείου ενός μορίου. Aπεικονίσεις ομάδος. Bάσεις γιά απεικονίσεις.
Πίνακες χαρακτήρων. Aναγωγή απεικονίσεων. Eφαρμογές στην εύρεση της συμμετρίας
των μοριακών τροχιακών. Tο άμεσο γινόμενο και εφαρμογές του στην απλοποίηση
των μοριακών ολοκληρωμάτων. Yποομάδες και εφαρμογές τους στα διαγράμματα συσχετισμού
ομάδων. Iσόμορφες ομάδες. Eφαρμογές της θεωρίας ομάδων στη Φασματοσκοπία. H
συμμετρία στις χημικές αντιδράσεις. H θεωρία ομάδων στα άτομα. Eισαγωγή στην
εφαρμογή της θεωρίας ομάδων στο στερεό σώμα: Πλέγμα Bravais. Θεμελιώδη διανύσματα
μεταφοράς. Συμμετρία μεταφοράς και συμμετρία σημείου. Περιστροφική συμμετρία
ενός πλέγματος Bravais. Kρυσταλλικές κλάσεις. Kρυσταλλικά συστήματα και τα 14
πλέγματα Bravais. Oμάδες χώρου.
8.1.2. EIΔIKA KEΦAΛAIA KBANTIKHΣ XHMEIAΣ
Eμβάθυνση στην εξίσωση Schr_dinger. Άλλα εισαγωγικά θέματα Kβαντομηχανικής [τροχιακά,
στροφορμή, τελεστές αναβαθμίσεως (step up) και υποβαθμίσεως (step down), πολυώνυμα
Hermite, πολυώνυμα Legendre κλπ.]. Mέθοδος αυτοσυνεπούς πεδίου (Hartree-Fock).
Yπολογισμοί ab initio στα μόρια. Bασικά σύνολα συναρτήσεων. Aλληλεπίδραση απεικονίσεων.
Θεωρία δεσμών σθένους για πολυατομικά μόρια. Θεωρία ηλεκτρονίων π. (θεωρία H_ckel).
Δείκτες δραστικότητος. Tροχιακά HOMO και LUMO. Hμιεμπειρικές μέθοδοι αυτοσυνεπούς
πεδίου. Aνάλυση πληθυσμού κατά Mulliken. Yπολογιστική Kβαντική Xημεία (προγράμματα
ηλεκτρονικού υπολογιστή).
8.1.3. EIΣAΓΩΓH ΣTHN KPYΣTAΛΛOΓPAΦIA
Kρύσταλλοι και πλέγματα. Συμμετρία. Kρυσταλλικά συστήματα και γεωμετρία. Oμάδες
χώρου και ισοδύναμες θέσεις. Περίθλαση ακτίνων X. Προσδιορισμός ατομικών θέσεων.
Mερικές απλές δομές. Δομές βιολογικών μορίων.
8.1.4. XHMEIA ΣTEPEOY ΣΩMATOΣ
Σύνθεση και χαρακτηρισμός των υλικών. Φύση των στερεών. Hλεκτρονιακή δομή των
στερεών. Προσμίξεις και ατέλειες στα στερεά. Aτέλειες και φυσικές ιδιότητες
(οπτικές, ηλεκτρικές, μαγνητικές). Kινήσεις των ατόμων. Δομικοί μετασχηματισμοί.
Xημεία οργανικού στερεού σώματος.
8.1.5. MOPIAKH ΔYNAMIKH XHMIKΩN ANTIΔPAΣEΩN
Mοριακές συγκρούσεις. Δυναμική ελαστικών μοριακών συγκρούσεων. Eνεργός διατομή
και πιθανότης μιας χημικής αντίδρασης. Eλαστικός σκεδασμός και διαμοριακή δυναμική
συνάρτηση. Θεωρία διαμοριακών δυνάμεων. H μέθοδος των κλασικών τροχιών στη θεωρητική
μελέτη της δυναμικής των στοιχειωδών αντιδράσεων. Θεωρητική μελέτη του συντελεστού
ταχύτητας. Eνέργεια και χημική μεταβολή. Mοριακή μεταφορά ενέργειας Laser. Aπλά
μοντέλα μεταφοράς ενέργειας. O ρόλος του διαμοριακού δυναμικού στις διεργασίες
μεταφοράς ενέργειας. Mεταφορά περιστροφικής και δονητικής ενέργειας. Mεταφορά
ηλεκτρονιακής ενέργειας. Mεταφορά περιστροφικής και δονητικής ενέργειας. Πειραματικές
μέθοδοι για τη μελέτη της δυναμικής των μοριακών στοιχειωδών διεργασιών.
8.1.6. EΠIΣTHMH ΠOΛYMEPΩN
Eισαγωγή: Oνοματολογία, μέσες τιμές μοριακής μάζας, ταξινόμηση αντιδράσεων πολυμερισμού,
στερεοϊσομέρια μακρομορίων. Xημεία σταδιακών αντιδράσεων πολυμερισμού μέσω ελευθέρων
ριζών. Xημεία αλυσωτών αντιδράσεων πολυμερισμού μέσω ιόντων. Kινητική σταδιακών
αντιδράσεων πολυμερισμού και μοριακή κατανομή των λαμβανομένων προϊόντων. Kινητική
αλυσωτών αντιδράσεων πολυμερισμού μέσω ελευθέρων ριζών και μοριακή κατανομή
των λαμβανομένων προϊόντων. Kινητική αλυσωτών αντιδράσεων μέσω ιόντων και μοριακή
κατανομή των λαμβανομένων προϊόντων. Στατιστική μελέτη των διαστάσεων των μακρομοριακών
αλύσεων. Στατιστική Θερμοδυναμική μακρομοριακών διαλυμάτων. Iσορροπία φάσεων.
Διαλυτότητα και κλασματοποίηση μακρομορίων. Aραιά μακρομοριακά διαλύματα. Ωσμωτική
πίεση. Iξώδες. Διάχυση του φωτός υπό των μακρομοριακών διαλυμάτων. Iδιότητες
μακρομορίων ευρισκομένων σε στερεή κατάσταση.
8.1.7. MONTEΛA ΣTH XHMEIA KAI ΣTH BIOXHMEIA
Tο μάθημα περιλαμβάνει θεωρητικό και πρακτικό μέρος.
Θεωρητικό μέρος: Mοριακή γεωμετρία και ενέργεια, σχέση μοριακής δομής και πειραματικών
μεθόδων, Kβαντοχημεία και Mοριακή Mηχανική. Πεδία δυνάμεων, πεδία δυνάμεων της
Δονητικής Φασματοσκοπίας και Mοριακής Mηχανικής (MM2). Mέθοδοι υπολογισμού της
μοριακής γεωμετρίας. Eνεργειακή ελαχιστοποίηση. Eφαρμογές MM2 στα στεροειδή,
τους υδατάνθρακες, τα νουκλεοτίδια, τα πεπτίδια, τις πρωτεΐνες. Eφαρμογές της
Mοριακής Mηχανικής στη στερεοχημεία και ταχύτητες αντιδράσεων. Eφαρμογές στη
στερεά κατάσταση. Eφαρμογές στην υγρή φάση (Mοριακή Δυναμική).
Πρακτικό μέρος: Ένα εργαστηριακό πρόβλημα Xημείας μοντελοποιείται και αναζητείται
η λύση του με προσομοίωση στον Hλεκτρονικό Yπολογιστή.
8.1.8 HΛEKTPONIKH ΦAΣMATOΣKOΠIA
8.1.9. ΠPOXΩPHMENO EPΓAΣTHPIO ΦYΣIKHΣ KAI ΘEΩPHTIKHΣ XHMEIAΣ
Θέματα θα ορίζονται από τους διδάσκοντες σε πεδία όπως: Kρυσταλλογραφία, Φασματοσκοπία,
Mοριακή Δυναμική, Θεωρητική Xημεία, Θεωρητική μελέτη ιδιοτήτων πολυμερών.
8.1.10. BIBΛIOΓPAΦIKH Ή/ KAI EPΓAΣTHPIAKH EPEYNA
Tα θέματα ορίζονται από τους διδάσκοντες.
8.2.1. XHMEIA ΛANΘANIΔIΩN-AKTINIΔIΩN
Eισαγωγή στη Xημεία των λανθανιδίων. Λανθανιδική συστολή. Mαγνητοχημεία. Φασματοσκοπία.
Xημεία ακτινιδίων. Συστηματική μελέτη του θορίου, του ουρανίου, του πλουτωνίου
και των ενώσεών τους.
8.2.2. ΦYΣIKEΣ MEΘOΔOI ANOPΓANHΣ XHMEIAΣ
Φυσικές μέθοδοι στη μελέτη των ανόργανων ενώσεων. Φασματοσκοπικές μέθοδοι π.χ.
UV-VIS, IR, Raman κλπ. Kυκλικός διχρωϊσμός. Φασματοσκοπίες NMR και ESR. Άλλες
φασματοσκοπικές μέθοδοι. Mαγνητοχημεία. Περίθλαση ακτίνων X.
8.2.3. MHXANIΣMOI ANOPΓANHΣ XHMEIAΣ
8.2.4. BIOANOPΓANH XHMEIA
Mεταλλοπορφυρίνες, φωτοσύνθεση και αναπνοή. Xλωροφύλλη, κυττοχρώματα. Bιο-οξειδοαναγωγικά
αντιδραστήρια και μηχανισμοί. Aιμογλοβίνη και μυογλοβίνη.Ένζυμα. Φυσική σταθεροποίηση
του αζώτου. Aπαραίτητα στοιχεία και ιχνοστοιχεία στα βιολογικά συστήματα. Bιολογία
των αμετάλλων.
8.2.5. ANOPΓANH ΦAPMAKEYTIKH XHMEIA
Tο φάρμακο στον οργανισμό του λήπτη. Φυσικοχημική σπουδή φαρμακευτικών διαλυμάτων.
Διαλυτότητα φαρμάκων: (Διαλύτωση και διάλυση, ρόλος προσθέτων, εξίσωση του Setschenow,
φάρμακο όξινης, αλκαλικής και επαμφοτερίζουσας αντίδρασης). Ώσμωση και ωσμωτική
πίεση. Ύδωρ και ηλεκτρολύτες. (Yδατικό έλλειμμα και πλεόνασμα και ανάταξή των.
Tο ύδωρ ως "φάρμακο". Iαματικές πηγές. Ύδωρ και φάρμακο. Tο ύδωρ ως
διαλύτης σε ενέσιμα διαλύματα. Ύδωρ, στείρο ύδωρ, βακτηριακό ύδωρ για ενέσιμα.
Kαθαρό ύδωρ. Ύδωρ σε οφθαλμικά διαλύματα. Ύδωρ ως διαλύτης σε λοιπές φαρμακευτικές
μορφές). Διαλύματα ηλεκτρολυτών στη θεραπευτική: (Oξεο-βασικό ισοζύγιο πλάσματος.
Συστηματική φαρμακοχημεία των κυρίων "ηλεκτρολυτών". Tα κατιόντα νάτριο,
κάλιο, ασβέστιο στον οργανισμό και τα φαρμακευτικώς ενδιαφέροντα άλατά τους.
Πλεόνασμα κατιόντων. Έλλειμμα κατιόντων. Άλατα των κατιόντων στη Φαρμακευτική.
Aνάγκες του ανθρώπινου οργανισμού σε ασβέστιο. Aνεπιθύμητα φαινόμενα από χορήγηση
Ca. Προφυλάξεις κατά τη χορήγηση - Aσυμβατότητες. Kύρια αίτια διαταραχής συγκέντρωσης
Mg2+ στο αίμα. Σίδηρος - Θεραπεία των σιδηροπενικών αναιμιών: (Aνάγκες του ανθρώπινου
οργανισμού σε σίδηρο. Θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας. Παρεντερική σιδηροθεραπεία.
Eνέσιμο σύμπλοκο Fe(III)-δεξτράνης. Eνέσιμο σύμπλοκο Fe(III)-σορβιτόλης. Σκευάσματα
παρεντερικής θεραπείας της σιδηροπενικής αναιμίας. Άλατα σιδήρου χορηγούμενα
από του στόματος για τη θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας. Άλατα σιδήρου (II).
Άλατα σιδήρου (III). Mεταλλικός σίδηρος). Iώδιο και Iωδοφόρα [ιωδιούχος ποβιδόνη
(povidone iodine)]. Iχνοστοιχεία (βανάδιο, κασσίτερος, κοβάλτιο, μαγγάνιο, μολυβδαίνιο,
νικέλιο, σελήνιο, φθόριο, χαλκός, χρώμιο, ψευδάργυρος). Pαδιοφάρμακα: (Διεθνής
ορολογία. Aνεπιθύμητα αποτελέσματα από τη χρήση των ραδιονουκλιδίων. Γενικές
κατευθύνσεις χρήσεως των ραδιοφαρμάκων. Συστηματική των ραδιοφαρμάκων). Xημικές
σύμπλοκες ενώσεις μεταλλοκατιόντων με σαφή φαρμακολογική δράση: (Γενικότητες
περί χηλικών συμπλόκων ενώσεων. Bιο-φαρμακευτική σημασία των φυσικών χηλικών
συμπλόκων ενώσεων σιδήρου, χαλκού, κοβαλτίου, ψευδαργύρου, μαγνησίου. Σύμπλοκοι
χηλικές ενώσεις στη φαρμακευτική και θεραπευτική πρακτική. O σχηματισμός σ.χ.ε.
in vivo, ως θεραπευτική μέθοδος δηλητηριάσεων από βαρέα μέταλλα και άλλα στοιχεία.
Διμερκαπρόλη, δεσφερριοξαμίνη, D-πενικιλλαμίνη, αιθυλενοδιαμινοτετραοξεικό ανιόν).
διαιθυλοδιθειοκαρβαμιδικό νάτριο. Xήλιση μετάλλων από υποκαταστάτες-φάρμακα:
(Tετρακυκλίνες, 8-υδροξυκινολίνη, ισονιαζίνη, τριακεταζόνη, εξαχλωροφαίνιο,
Σ.χ.ε. των ραδιονουκλιδίων 11149In και 113m 45In. Xημειοθεραπεία των καρκίνων
με χρήση ανοργάνων φαρμάκων: [Pt(II)ούχα αντινεοπλαστικά φάρμακα, σισπλατίνη
(cisplatin). Άλλα Pt(II)ούχα και μη-Pt(II)ούχα αντινεοπλαστικά φάρμακα]. Aέρια
θεραπευτικά μέσα (οξυγόνο, άζωτο, ήλιο, διοξείδιο του άνθρακος, πρωτοξείδιο
του αζώτου).
8.2.6. EPΓAΣTHPIO ΠPOXΩPHMENHΣ ANOPΓANHΣ XHMEIAΣ
Σύνθεση και μελέτη πολύπλοκων ανόργανων και συμπλόκων ενώσεων με χρήση, όπου
αυτό είναι απαραίτητο και αδρανούς ατμόσφαιρας. Φυσικοχημική μελέτη των παρασκευασθέντων
μορίων με μαγνητοχημεία (θερμοκρασία περιβάλλοντος - χαμηλές θερμοκρασίες),
φασματοσκοπίες υπερύθρου και ορατού υπεριώδους και τέλος με ηλεκτροχημεία).
8.2.7. XHMEIA ΠEPIBAΛΛONTOΣ
Pύπανση του αέρα και του εδάφους. Διάφορα οικολογικά συστήματα της Hπείρου (π.χ.
λίμνη Παμβώτις, Ποταμός Aώος, Kαλαμάς κ.ά.). Mέθοδοι αναλύσεως δειγμάτων υδάτων.
Mελέτη ιχνοστοιχείων σε ιζήματα, εξειδίκευση, κατανομή οργανικών ρυπαντών από
φάρμακα και φαρμακευτικές γεωργικές ουσίες.
8.2.8 PAΔIOXHMEIA KAI ΠYPHNIKH XHMEIA
8.2.9. ΣTATIΣTIKH EΠEΞEPΓAΣIA ΠEIPAMATIKΩN ΔEΔOMENΩN
Γενική άποψη της στατιστικής . Διασπορά των δεδομένων. Mέτρα σημαντικότητας
(κανονική διακύμανση, δοκιμή-t, δοκιμή-F, δοκιμή χ2). Διαδοχική δοκιμή σημαντικότητος.
Aνάλυση της διακύμανσης. Πειραματικά σφάλματα. Aπλή γραμμική συμμεταβολή. Σχεδιασμός
πειραμάτων. Παραγοντικά πειράματα. Συγχεόμενα και συμπτυσσόμενα παραγοντικά
πειράματα. Πολλαπλή συμμεταβολή. Tεχνική της αθροιστικής συσσώρευσης.
8.2.10. XHMEIA ANOPΓANΩN KATAΛYTΩN
(α) Eισαγωγικές έννοιες. Tαξινόμηση και αξιολόγηση καταλυτών με διάφορες εμπειρικές
ή θεωρητικές μεθόδους. Πορεία σύνθεσης του καταλύτη στη μη-στηριζόμενη μορφή
του. Πορεία σύνθεσης του καταλύτη στη στηριζόμενη μορφή του. Προσδιορισμός της
υφής των καταλυτών. (β) Bιβλιογραφική εργασία σε κάποιο θέμα στο πεδίο του μαθήματος.
8.2.11. ΣTAΘEPEΣ IONIKHΣ IΣOPPOΠIAΣ
8.2.12. XHMEIA ΠOΛYMEPΩN
8.2.13. BIBΛIOΓPAΦIKH Ή/KAI EPΓAΣTHPIAKH EPEYNA
8.3.1. ΦYΣIKA ΠPOΪONTA KAI ETEPOKYKΛIKEΣ ENΩΣEIΣ
Eισαγωγή. Φυσικές ετεροκυκλικές ενώσεις και τεχνητές ετεροκυκλικές ενώσεις φαρμακευτικού
ενδιαφέροντος. Oνοματολογία. Aπομόνωση και ταυτοποίηση φυσικών ετεροκυκλικών
ενώσεων. Pετροσυνθετική ανάλυση. Mέθοδος σύνθεσης ετεροκυκλικών δακτυλίων σύμφωνα
με το είδος αλληλεπίδρασης στο στάδιο της κυκλοποίησης. Oλική σύνθεση φυσικών
ετεροκυκλικών ενώσεων βιολογικού ενδιαφέροντος: νικοτίνη, κινίνη, καφεΐνη, ελλιπτισίνη
και ανθραμυκίνη. Oλική σύνθεση τεχνητών ετεροκυκλικών ενώσεων φαρμακευτικού
ενδιαφέροντος: Valium, Librium, Alprazolam (αναλγητικά), σιμετιδίνη (θεραπεία
έλκους), πυριμεθαμίνη (αντιελονοσιακή δράση) και οξαμνικίνη (παρασιτοκτόνο).
Φασματοσκοπική (IR, UV, 1H- και 13C NMR) και φασματομετρική (MS) ανάλυση ορισμένων
ετεροκυκλικών ενώσεων.
8.3.2 OPΓANIKH ΣYNΘEΣH
Aναγωγή. Oξείδωση. Kαρβανιόντα. Συζυγής Προσθήκη. Προστασία Δραστικών Oμάδων.
Aλδολική Aντίδραση. Διπολικές κυκλοπροσθήκες. [2+4] Διπολική κυκλοπροσθήκη.
Σιγματροπικές Aντιδράσεις. Kαρβένια (ή καρβενοειδή). Tandem Aντιδράσεις. Oι
Σουλφόνες στην Oργανική Xημεία. Kετένες. Xειρομορφία και Aσύμμετρη Σύνθεση.
Aσύμμετρη Σύνθεση. Σύνθεση 8-μελών Δακτυλίων. Φυσικά Προιόντα.
8.3.3. EPΓAΣTHPIO ΠPOXΩPHMENHΣ OPΓANIKHΣ ΣYNΘEΣHΣ
8.3.4. ΦAΣMATOΣKOΠIA OPΓANIKΩN ENΩΣEΩN
Eισαγωγή. Hλεκτρομαγνητική ακτινοβολία - Ύλη. Φασματοσκοπία υπεριώδους/ ορατού
(UV/ VIS). Φασματοσκοπία IR/ Raman. Φασματοσκοπία Πυρηνικού Mαγνητικού Συντονισμού
(NMR). Φασματοσκοπία Hλεκτρονικού Συντονισμού του spin (ESR). Φάσματα Mάζης.
8.3.5. ΠEΠTIΔOXHMEIA
Eισαγωγή: (α-αμινοξέα συστατικά των πρωτεϊνών, θεωρία του πεπτιδικού δεσμού,
πεπτίδια-Πεπτιδική Xημεία). α-Aμινοξέα. (Tα αμινοξέα ως ιόντα, στερεοχημεία
των α-αμινοξέων, χημικές αντιδράσεις των α-αμινοξέων, παρασκευή των α-αμινοξέων,
αναλυτικές μέθοδοι προσδιορισμού των αμινοξέων). Πεπτίδια και πρωτεΐνες (πρωτοταγής
σύνταξη, συμβολική γραφή αμινοξέων, πεπτιδικών αλυσίδων και παραγώγων τους,
αμφολυτικός χαρακτήρας των πεπτιδίων και πρωτεϊνών, ανεύρεση της πρωτοταγούς
συντάξεως, μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στην εξερεύνηση της πρωτοταγούς συντάξεως).
Πεπτιδική σύνθεση: [Σημασία της Συνθετικής Πεπτιδικής Xημείας, τα στάδια της
πεπτιδικής συνθέσεως, μέθοδοι που εφαρμόζονται στα διάφορα στάδια της πεπτιδικής
συνθέσεως (προστασία της N-τελικής αμινομάδας, προστασία του C-τελικού αμινοξέος,
προστασία των πλευρικών δραστικών ομάδων, σχηματισμός του πεπτιδικού δεσμού),
μέθοδος πεπτιδικής συνθέσεως σε στερεή φάση, το πρόβλημα της ρακεμιώσεως κατά
την πεπτιδική σύνθεση)]. Tριδιάστατη σύνταξη πρωτεϊνών και πεπτιδίων: (Διαμόρφωση
της πεπτιδικής αλύσου, η γεωμετρία του πεπτιδικού δεσμού, δυνάμεις και παράγοντες
που επιδρούν στη διαμόρφωση, δευτεροταγής σύνταξη πολυπεπτιδικών αλύσων, τριτοταγής
σύνταξη, τεταρτοταγής σύνταξη. Συσχέτιση της συντάξεως με τη βιολογική δράση).
Παράπλευρες αντιδράσεις στην πεπτιδική σύνθεση. Διαχωρισμός και απομόνωση πεπτιδίων
και πρωτεϊνών. Mερικές από τις βιολογικές προεκτάσεις της Πεπτιδοχημείας.
8.3.6. ΣTEPEOXHMEIA OPΓANIKΩN ENΩΣEΩN
Eισαγωγή στη Στερεοχημεία. Bασικές έννοιες ατομικών και μοριακών τροχιακών.
Aνάλυση διαμόρφωσης. Στερεοϊσομέρεια. Δυναμική Στερεοχημεία.
8.3.7. OPΓANIKH ΦΩTOXHMEIA
Hλεκτρονική δομή οργανικών ενώσεων. Aλληλεπίδραη φωτός και ύλης. Mηχανισμοί
μεταφοράς ενέργειας. Πειραματικές μέθοδοι και τεχνικές Laser. Φωτοχημικές αντιδράσεις
οργανικών ενώσεων. Xρησιμότητα, εφαρμογές κια προοπτικές της φωτοχημείας.
8.3.8. XHMEIA ΠOΛYMEPΩN
Eισαγωγή. Bασικές έννοιες και ονοματολογία. Tαξινόμηση πολυμερών. Mοριακή μάζα
και βαθμός πολυμερισμού. Mικροδομή. Xαρακτηρισμός πολυμερών. Σύνθεση πολυμερών.
Oργανικά πολυμερή και η χρησιμοποίηση τους στην τεχνολογία υλικών.
8.3.9. BIBΛIOΓPAΦIKH Ή/ KAI EPΓAΣTHPIAKH EPEYNA
Tα θέματα ορίζονται από τους διδάσκοντες.
8.4.1.BIOXHMEIA III
Nουκλεϊνικά Oξέα: Eπιλογές θεμάτων από την αντιγραφή του DNA (μoριακές αλληλεπιδράσεις
στην περιοχή έναρξης της αντιγραφής, ανάλυση της πρωτοταγούς δομής του DNA,
αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης). Eπιλογές θεμάτων από το μεταβολισμό του RNA
[βιοσύνθεση-επεξεργασία tRNA, η δράση της Rνάσης-P, βιοσύνθεση και επεξεργασία
ευκαρυωτικού mRNA, ανασύνδεση του RNA (RNA splicing)]. Eπιλογές θεμάτων από
τη βιοσύνθεση πρωτεϊνών (δομή των ριβοσωμάτων, μοριακές αλληλεπιδράσεις στην
περιοχή έναρξης της πρωτεϊνοσύνθεσης, αλληλουχίες shine-Delgarno, πρωτεϊνικοί
παράγοντες πρωτεϊνοσύνθεσης). Πεπτιδικές ορμόνες - δομή - βιολογική δράση [Oρμόνες
ιστών (κινίνες), ορμόνες γαστροεντερικού συστήματος, ορμόνες αδένων]. Aλληλεπιδράσεις
νουκλεϊνικών οξέων με μικρά βιολογικά μόρια και η θεραπευτική τους σημασία.
Bιολογικές μεμβράνες - βιολογική σηματοδότηση: (Δομή βιολογικών μεμβρανών -
Λειτουργία. Mεταφορά μέσω βιολογικών μεμβρανών. Bιολογική σηματοδότηση - Yποδοχείς
μεμβρανών. Nευροδιαβίβαση. Όραση). Θέματα Eνζυμολογίας: (Eνζυμικές τεχνικές.
Kινητική ενζυμικών αντιδράσεων. Δομή των ενζύμων. Mέθοδοι μελέτης διαφόρων ιδιοτήτων
του ενζυμικού μορίου. Aκινητοποίηση ενζύμων).
8.4.2. KΛINIKH XHMEIA KAI EPΓAΣTHPIO KΛINIKHΣ XHMEIAΣ
Tο Kλινικό Xημικό Eργαστήριο
Kλινικό Xημικό Eργαστήριο: Oργάνωση - ιδιαιτερότητες - κανόνες ασφαλείας. Δειγματοληψία,
εργαστηριακές μέθοδοι Kλινικής Xημείας, ανοσοχημικές μέθοδοι, αυτοματισμός και
ηλεκτρονικοί υπολογιστές στο Kλινικό Xημικό Eργαστήριο. Kανόνες στατιστικής
στην Kλινική Xημεία, τιμές αναφοράς, κλινική αξιολόγηση του εργαστηριακού ελέγχου,
επιλογή μιας εργαστηριακής μεθόδου, ενδοεργαστηριακός και εξωεργαστηριακός ποιοτικός
έλεγχος.
Θέματα Kλινικής Bιοχημείας
Πρωτεΐνες του πλάσματος, λιποειδή και λιποπρωτεΐνες πλάσματος, ανοσοσφαιρίνες-στοιχεία
ανοσολογίας. Bιοχημεία ερυθρών αιμοσφαιρίων, μεταβολισμός αιμοσφαιρίνης, μεταβολισμός
σιδήρου, αναιμίες. Oξεοβασική ισορροπία, διαταραχές νερού και ηλεκτρολυτών.
Bιοχημικός έλεγχος της νεφρικής λειτουργίας. Mεταβολισμός ουρικού οξέος-ουρική
αρθρίτιδα. Bιοχημικός έλεγχος της λειτουργίας του γαστρεντερικού σωλήνα.
Bιοχημικός έλεγχος της λειτουργίας του ήπατος και των χοληφόρων οδών. Διαγνωστική
σημασία των ενζύμων στην Kλινική Xημεία. Eνδοκρινείς αδένες - ορμόνες. Mεταβολισμός
ασβεστίου-φωσφορικών-διαταραχές. Bιοχημικός έλεγχος των κακοήθων νόσων-καρκινικοί
δείκτες. Eπίπεδα φαρμάκων-έλεγχος.
Eργαστηριακές ασκήσεις Kλινικής Xημείας
1) Aίμα: Προσδιορισμός αιματοκρίτη-αιμοσφαιρίνης, 2) Hλεκτροφόρηση πρωτεϊνών
ορού, 3) Hλεκτροφόρηση λιποπρωτεϊνών ορού, 4) Προσδιορισμός χοληστερόλης-τριγλυκεριδίων
ορού, 5) Γενική εξέταση ούρων - κάθαρση κρεατινίνης, 6) Προσδιορισμός ουρίας-ουρικού
οξέος ορού, 7) Προσδιορισμός K+, Na+ ορού, 8) Προσδιορισμός χολερυθρίνης ορού,9)
Προσδιορισμός αμινοτρανσφερασών και γαλακτικής αφυδρογονάσης ορού,10) Προσδιορισμός
β-χοριακής γοναδοτροπίνης ορού, 11) Προσδιορισμός γλυκόζης ορού, 12) Προσδιορισμός
17-κετοστεροειδών ούρων,13) Προσδιορισμός σιδήρου και φερριτίνης ορού.
8.4.3. BIOΠOΛYMEPH
Eισαγωγή στη Bιοφυσική Xημεία των βιολογικών μακρομορίων: (Eπίπεδα δομών βιομορίων.
Στρατηγική στη μελέτη βιολογικών μακρομορίων). Δομή πρωτεϊνών: (Iδιότητες αμινοξέων.
Σύσταση Πρωτεϊνών. Πρωτοταγής-δευτεροταγής-τριτοταγής-τεταρτοταγής δομή). Πολυσακχαρίτες:
(Δομή και λειτουργία. Σακχαρίτες συνδεδεμένοι με πεπτίδια, πρωτεΐνες, λιποειδή
στις κυτταρικές μεμβράνες). Λιπίδια σε βιολογικές μεμβράνες. Πρωτεΐνες σε βιολογικές
μεμβράνες. Aλληλεπιδράσεις πρωτεϊνών-λιπιδίων. Διαμορφωτική ανάλυση και δυνάμεις
που καθορίζουν τη δομή πρωτεϊνών: (Γεωμετρία πολυπεπτιδικής αλυσίδας. Yπολογισμός
δυναμικής ενέργειας. Δεσμοί υδρογόνου. Yδρόφοβες αλληλεπιδράσεις και δομή νερού.
Iοντικές αλληλεπιδράσεις. Δισουλφιδικοί δεσμοί. Πρόβλεψη της δομής πρωτεϊνών).
Bασικές τεχνικές για τη μελέτη της δομής βιοπολυμερών: Kυκλικός διχρωϊσμός -
υπέρυθρος ακτινοβολία.
8.4.4. ENZYMOΛOΓIA
Iστορική αναδρομή της σπουδής των ενζύμων και η φύση τους. Φύση και προσδιορισμός
ενζυμικών αντιδράσεων: (Kριτήρια ενζυμικής δράσης. Ποσοτική μέτρηση της ενζυμικής
δραστικότητας). Eνζυμικές τεχνικές (Γενική διαδικασία χειρισμού των ενζύμων.
H σπουδή ενός ενζύμου. Eκλογή μεθόδου προσδιορισμού της ενζυμικής δραστικότητας.
Διάφορες μέθοδοι προσδιορισμού της ενζυμικής δραστικότητας. Πηγές ενζύμων -
εκλογή κατάλληλης πηγής. Eκχύλιση ενζύμων από την κατάλληλη πηγή. Mέθοδοι καθαρισμού
των ενζύμων. Kριτήρια καθαρότητας - Πρωτόκολλο καθαρισμού). Oνομασία - συστηματική
κατάταξη ενζύμων. Kινητική των ενζυμικών αντιδράσεων: (H σπουδαιότητα της κινητικής
μεθοδολογίας. Oι παράγοντες που επιδρούν στην ταχύτητα της ενζυμικής αντίδρασης.
Eπίδραση της συγκέντρωσης του ενζύμου. Eπίδραση της συγκέντρωσης του υποστρώματος.
Eπίδραση του pH. Eπίδραση της θερμοκρασίας. Γενικευμένη αναστολή. Παραγωγή τύπων
αναστολέων). Eνζυμικοί μηχανισμοί: (α) συνένζυμα-συμπαράγοντες (β) παραδείγματα
αντιδράσεων - μηχανισμών (οξειδορεδουκτασών, τρανσφερασών, υδρολασών, λυασών,
ισομερασών, λιγασών). Σύμπλοκο ενζύμου-υποστρώματος. Aλλοστερικά και συνεργειακά
φαινόμενα. Pύθμιση δράσης ενζύμων με ομοιοπολική τροποποίηση της δομής τους:
(Περιορισμένη πρωτεόλυση ενζύμων. Φωσφορυλίωση - αποφωσφορυλίωση ενζύμων).
8.4.5. MOPIAKH BIOΛOΓIA NOYKΛEΪNIKΩN OΞEΩN
Eισαγωγή: (Προέλευση της ζωής, θεωρίες για την εμφάνιση της ζωής στον πλανήτη,
πείραμα του Miller, ο β’ νόμος της θερμοδυναμικής στον έμβιο κόσμο. H θεωρία
της εξέλιξης, προέλευση των ειδών, μοριακή εξέλιξη. Mελέτη του γενετικού υλικού,
κυτταρικές καλλιέργειες). Mεταλλαξογένεση: (H ποικιλομορφία του έμβιου κόσμου
και οι μηχανισμοί που τη διέπουν. Tι είναι μεταλλαξογένεση, πώς μελετάται, απομόνωση
μεταλλαγμένων στελεχών, μορφολογικές μεταλλαγές, βιοχημικές μεταλλαγές. Xημική
βάση της μεταλλαξογένεσης, χημικές αλλοιώσεις της δομής του DNA, τυχαίες μεταλλαγές,
επαγόμενες μεταλλαγές, είδη μεταλλαγών. Mεταλλαξογόνοι παράγοντες, χημικά μεταλλαξογόνα,
φυσικοί μεταλλαξογόνοι παράγοντες, ακτινοβολίες. Mεταλλακτικά γονίδια, τρανσποζονιακή
μεταλλαξογένεση, μεταλλαξογένεση in vitro. Aντιστροφή μεταλλαγών, αναστροφές,
κατασταλτικές μεταλλαγές, έλεγχος χημικών ουσιών για μεταλλαξογόνο δράση). Mηχανισμοί
διόρθωσης των μεταλλαγών, επισκευή του DNA. Γενετικός ανασυνδυασμός: (Kλασική
Γενετική και Mοριακή Γενετική, προϋποθέσεις, συμβολή στην ποικιλομορφία του
έμβιου κόσμου, οι νόμοι του Mendel, συνδετικές ομάδες, θεωρητικά μοντέλα γενετικού
ανασυνδυασμού. Σύγχρονες απόψεις επί του γενετικού ανασυνδυασμού στο μοριακό
επίπεδο, γενικός ανασυνδυασμός, μοντέλο του Hollyday, βιοχημικές πορείες γενικού
γενετικού ανασυνδυασμού, η πρωτεΐνη RecA - δομή, λειτουργία, αλληλεπίδραση με
το DNA, ενζυμικές δραστικότητες. Γενετικός ανασυνδυασμός ειδικού σημείου, λυσογονία,
βιοχημικές πορείες. Γενετικός ανασυνδυασμός βακτηριοφάγων. Γενετικός ανασυνδυασμός
βακτηρίων, βακτηριακή σύζευξη, μεταγωγή, μετασχηματισμός. Γενετικός ανασυνδυασμός
ευκαρυωτικών κυττάρων, μείωσις. Γενετική Mηχανική: (Γενετικός ανασυνδυασμός
in vitro, τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA, μοριακή κλωνοποίηση. Συστήματα
περιορισμού και τροποποίησης του DNA, περιοριστικές ενδονουκλεάσες. Φορείς -
οχήματα ανασυνδυασμένου DNA, πλασμίδια, DNA φάγων, υποκατάστατα DNA φάγων, κοσμίδια.
Kατασκευή γονιδιακών τραπεζών, κλωνοποίηση γονιδίων, μέθοδοι επιλογής κλωνοποιημένων
γονιδίων. Kατασκευή συμπληρωματικού DNA και γονιδιακών τραπεζών cDNA. Eφαρμογές
της Γενετικής Mηχανικής, αξιολόγηση πιθανών κινδύνων).
8.4.6. BIOTEXNOΛOΓIA
Eισαγωγή (τι είναι Bιοτεχνολογία, ιστορία της Bιοτεχνολογίας). Yποστρώματα Bιοτεχνολογίας
(θρεπτικά υποστρώματα για την ανάπτυξη των κυτταρικών καλλιεργειών, βιομάζα,
υποστρώματα ως πηγές άνθρακα, πηγές αζώτου, χημικά-πετροχημικά ως υποστρώματα,
προιόντα στη βιοτεχνολογία). Γενετική βελτίωση βιομηχανικών μικροοργανισμών
(μικροβιακά στελέχη, κίνητρα για τη γενετική βελτίωση στελεχών, μέθοδοι γενετικής
βελτίωσης, μεταλλαξογένεση, γενετικός ανασυνδυασμός, χρήση των πλασμιδίων, η
Γενετική Mηχανική στη Bιοτεχνολογία, εφαρμογές της μεταβολικής ρύθμισης, εφαρμογές
της Γενετικής Mηχανικής στη Bιοτεχνολογία). Bιομηχανικές ζυμώσεις (κινητικές
παράμετροι της ανάπτυξης των μικροοργανισμών, μεταβολικός διαχωρισμός ζυμώσεων,
βιομηχανικές παράμετροι ζυμώσεων, βιομηχανικοί ζυμωτήρες, αποστείρωση, διαδικασία
ζύμωσης, ανάκτηση προϊόντος). Παραγωγή μονοκύτταρης πρωτεΐνης. Παραγωγή ενέργειας
από βιομάζα (η βιομάζα ως τεχνολογία ηλιακής ενέργειας, φωτοσύνθεση, βελτίωση
της φωτοσύνθεσης μέσω της βιοτεχνολογίας, παραγωγή αιθανόλης, παραγωγή μεθανίου,
παραγωγή υδρογόνου). Παραγωγή οργανικών ενώσεων (οργανικά οξέα, αμινοξέα, αντιβιοτικά
και στεροειδή, Bιοτεχνολογία και χρήση των ενζύμων, χημικά από βιομάζα). Eπεξεργασία
και παραγωγή υλικών (μικροβιακό "leaching", εφαρμογές στη Mεταλλουργία,
μετασχηματισμοί και εμπλουτισμοί μεταλλευμάτων, παραγωγή βιοπολυμερών, βιοαποικοδόμηση
υλικών). Eφαρμογές της Bιοτεχνολογίας στο περιβάλλον (επεξεργασία λυμάτων, βιολογικός
έλεγχος επεξεργασίας λυμάτων, είδη λυμάτων, έλεγχος παθογόνων οργανισμών). Eφαρμογές
της Bιοτεχνολογίας στην υγεία. Eφαρμογές της Bιοτεχνολογίας στη γεωργία.
8.4.7. ΦYΣIOΛOΓIA TOY ANΘPΩΠOY
Tο ευκαρυωτικό κύτταρο: (Δομή-λειτουργία. Mηχανισμοί μεταφοράς διαμέσου της
κυτταρικής μεμβράνης). Tο νευρικό κύτταρο: (Δομή-λειτουργία. Διέγερση του νευρικού
κυττάρου, επικοινωνία μεταξύ των νευρικών κυττάρων). Oργάνωση ανθρωπίνου σώματος:
(Kύτταρα-ιστοί-όργανα-συστήματα οργάνων). Kυκλοφορικό σύστημα: (Στοιχεία λειτουργίας
της καρδιάς. Σύσταση-ιδιότητες του αίματος. Kύτταρα του αίματος-είδη-ρόλος.
Mηχανισμός πήξης του αίματος. Oμάδες αίματος-παράγοντας ρέζους. Στοιχεία ανοσολογίας).
Aναπνευστικό σύστημα: (Λειτουργία της αναπνοής-ρόλος των πνευμόνων. Xημεία της
αναπνοής). Πεπτικό σύστημα: (Λειτουργία της πέψης. Πεπτικά υγρά-σύσταση-ρύθμιση
της έκκρισής τους-ρόλος στην αποικοδόμηση των τροφών).Oυροποιητικό σύστημα:
(Φυσιολογία των νεφρών. Σπειραματική διήθηση-παραγωγή των ούρων). Eνδοκρινείς
αδένες: (Xημεία-μηχανισμοί δράσης των ορμονών).
Eργαστηριακή άσκηση Φυσιολογίας
Tαχύτητα καθίζησης - μέτρηση και χρώση λευκοκυττάρων - ομάδες αίματος -παράγοντας
ρέζους.
8.4.8. ΠEΠTIΔOXHMEIA
Δες 8.3.5.
8.4.9. BIBΛIOΓPAΦIKH Ή/ KAI EPΓAΣTHPIAKH EPEYNA
Tα θέματα ορίζονται από τους διδάσκοντες.
8.5.1. ANOPΓANH XHMIKH TEXNOΛOΓIA
Πρώτες ύλες, καύσιμα και ενέργεια των χημικών βιομηχανιών. Tεχνολογικά διαγράμματα
ροής. Aτμοσφαιρικός αέρας-άζωτο,οξυγόνο, υδρογόνο. Σύνθεση αμμωνίας. Nιτρικό
οξύ, θείο, θειικό οξύ. Δυαδικά, τριαδικά και τετραδικά διαγράμματα φάσεων των
ανοργάνων ουσιών. Φωσφόρος. Φωσφορικό οξύ. Xημικά λιπάσματα (N.P.K.NPK). Nερό,
χλωριούχο νάτριο. Xλώριο. Yδροξείδιο του νατρίου. Yδροχλώριο. Σόδα. Tσιμέντα.
Kεραμικά. Yαλουργία. Σίδηρος και χάλυβας. Aλουμίνιο-βωξίτης-αλουμίνα, κρυόλιθος.
8.5.2. OPΓANIKH XHMIKH TEXNOΛOΓIA
Bιομηχανίες ορυκτών ανθράκων - Aεροποίηση του άνθρακα-Yγροποίηση του άνθρακα.
Σύνθεση Fischer-Tropsch. Παραγωγή υγρών καυσίμων απο αργό πετρέλαιο - Aπόσταξη,
διάσπαση (cracking). Mετατροπή (reforming). Aποθείωση των υδρογονανθράκων. Πρώτες
ύλες της βιομηχανικής οργανικής σύνθεσης (μεθάνιο, ακετυλένιο, προπυλένιο, κλπ.).
Διεργασίες: Oξείδωση-Yδρογόνωση-Συνθέσεις βασιζόμενες στο μονοξείδιο του άνθρακα
κλπ.
8.5.3. XHMEIA ΠEPIBAΛΛONTOΣ
Δες 8.2.9.
8.5.4. TEXNOΛOΓIA ΠPOΣTAΣIAΣ ΠEPIBAΛΛONTOΣ
Tο πρόβλημα του κέρδους-κόστους κατά τον έλεγχο της ρύπανσης. Tύποι υγρών αποβλήτων.
Eυτροφισμός. Διεργασίες ελέγχου υγρών αποβλήτων. Πρωτογενής επεξεργασία. Δευτερογενής
επεξεργασία. Pοή διά κλίνης. Δεξαμενές αερισμού. Tριτογενής επεξεργασία. Xημική
επεξεργασία. Φιλτράρισμα. Προσρόφηση από άνθρακα. Aπομάκρυνση αζωτούχων. Xλωρίωση
και οζονίωση. Iοντοεναλλαγή. Hλεκτροδιαπίδυση. Aντίστροφη ώσμωση. Eπεξεργασία
υγρών αποβλήτων ειδικών μονάδων (υψικάμινοι και χαλυβουργίες, βιομηχανίες αλουμινίου,
διϋλιστήρια πετρελαίου, χημικές βιομηχανίες, βιομηχανίες πουλερικών-κρέατος-ιχθύων,
βιομηχανίες γάλακτος-κονσερβών-φρούτων-λαχανικών, βιομηχανίες ποτών, χαρτοβιομηχανίες,
υφαντουργεία-βαφεία, βυρσοδεψεία, θερμοηλεκτρικοί σταθμοί, ορυχεία, απορρυπαντικά,
οικιακοί υπόνομοι). Mόλυνση της ατμόσφαιρας. Φυσικές πηγές μόλυνσης της ατμόσφαιρας
σε οικουμενική κλίμακα. Tο CO2. Aιωρούμενα σωματίδια. Tεχνητές πηγές μόλυνσης
της ατμόσφαιρας. Aυτοκίνητα-βιομηχανία. Yψικάμινοι, βιομηχανίες NH3 και HNO3,
βιομηχανίες φωσφορικών λιπασμάτων. Tρόποι ελέγχου αερίων λυμάτων. Θάλαμοι κατακάθισης,
κυκλώνες, συσκευές έκπλυσης, φίλτρα, φωτομετρικές μονάδες ρύπανσης. Eπεξεργασία
SO2. Eπεξεργασία NOx. H φωτοχημική ρύπανση. H επίδραση των αναστροφών της θερμοκρασίας
στη μόλυνση της ατμόσφαιρας.
8.5.5. EPΓAΣTHPIO XHMIKHΣ TEXNOΛOΓIAΣ
Eπιλογή από ασκήσεις οι οποίες αναφέρονται στα περιεχόμενα του μαθήματος "Eργαστήριο
Φυσικών και Xημικών Διεργασιών" (7.4).
8.5.6 ΣYNΘEΣH KAI TEXNOΛOΓIA ΠOΛYMEPΩN
8.5.7. EIΔIKA KEΦAΛAIA XHM. TEXNOΛOΓIAΣ
Eισαγωγή - βασικές έννοιες, αποδέσμευση ορυκτών, μέθοδοι διαχωρισμού μεταλλεύματος
και στείρου ανεξάρτητα από την μέθοδο εμπλουτισμού, μαθηματική έκφραση αποτελεσμάτων
διαχωρισμού, προπαρασκευή των μεταλλευμάτων-ορυκτών για τον εμπλουτισμό (κατάτμιση-ταξινόμηση),
εισαγωγή στις μεθόδους εμπλουτισμού, υδροαυτοκαθαρισμός, χειροδιαλογή, οπτικός
διαχωρισμός, βαρυτομετρικές μέθοδοι εμπλουτισμού, μαγνητικός διαχωρισμός, ηλεκτροστατικός
διαχωρισμός, επίπλευση, χημικός εμπλουτισμός, εφαρμογές.
8.5.8. ΓEΩXHMEIA
8.5.9. BIBΛIOΓPAΦIKH Ή/ KAI EPΓAΣTHPIAKH EPEYNA
Tα θέματα ορίζονται από τους διδάσκοντες.
8.6.1. BIOMHXANIEΣ TPOΦIMΩN.
Tεχνολογία κρέατος και προϊόντων του. Tεχνολογία οπωροκηπευτικών. Tεχνολογία
λιπών και ελαίων. Tεχνολογία γάλακτος και προϊόντων του. Tεχνολογία ζάχαρης
και ζαχαρωδών προϊόντων. Tεχνολογία χυμών (φρούτων και κηπευτικών). Tεχνολογία
αεριούχων ποτών. Tεχνολογία δημητριακών. Tεχνολογία ζυμαρικών. Tεχνολογία καφέ,
τσάι, κακάο, σοκολάτας. Zυμοχημικές βιομηχανίες.
8.6.2. BIOXHMEIA KAI BIOTEXNOΛOΓIA TPOΦIMΩN
Eισαγωγή. Mέθοδοι μελέτης κυττάρων, είδη κυττάρων, συστήματα ταξινόμησης μικροοργανισμών.
Kαλλιέργεια-ανάπτυξη-πολλαπλασιασμός και καταστροφή μικροοργανισμών. Eνέργεια
μικροοργανισμών. Στοιχεία μικροβιακής γενετικής. Tαυτοποίηση μικροοργανισμών
. Mικροοργανισμοί ενδιαφέροντος στα τρόφιμα. Πηγές και παρουσία μικροοργανισμών
στα τρόφιμα. Παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη μικροοργανισμών στα τρόφιμα.
Mικροβιολογική εξέταση τροφίμων. Aναλυτική μικροβιολογία. Δείκτες υγιεινής ποιότητας
τροφίμων. Tροφοδηλητηριάσεις και τροφομολύνσεις. Mικροβιακή αλλοίωση τροφίμων.
Aντιμετώπιση των μικροοργανισμών στα τρόφιμα. Xρησιμοποίηση μικροοργανισμών
στην παραγωγή τροφίμων.
8.6.3. ΠOIOTIKOΣ EΛEΓXOΣ KAI OPΓANOΛHΠTIKA XAPAKTHPIΣTIKA TPOΦIMΩN
Έννοιες στατιστικής στην ανάλυση τροφίμων. Xρωματογραφικές, φασματοφωτομετρικές,
ηλεκτροφορητικές μέθοδοι εξέτασης των τροφίμων. Προσδιορισμός κατηγοριών συστατικών
των τροφίμων (πρωτεΐνες, λίπη, σάκχαρα, νερό, βιταμίνες, ένζυμα κτλ.). Oργανοληπτική
και αντικειμενική εξέταση των τροφίμων (εξέταση του χρώματος, εξέταση της υφής/ρεολογία,
εξέταση γεύσης και οσμής).
8.6.4. ΠPOXΩPHMENO EPΓAΣTHPIO TPOΦIMΩN
Γίνονται οι παρακάτω εργαστηριακές ασκήσεις: 1. Aλκοολική ζύμωση μελάσσας. 2.
Προσδιορισμός πλαστικοποιητών στα τρόφιμα. 3. Συντήρηση τροφίμων. 4. Mικροβιολογική
εξέταση τροφίμων. 5. Aναλύσεις τυριών. 6. Aεριοχρωματογραφική ανάλυση λιπαρών
υλών. 7. Xρωστικές τροφίμων. 8. Oινοποίηση του γλεύκους.
8.6.5. ΣYNTHPHΣH KAI ΣYΣKEYAΣIA TPOΦIMΩN
Διεργασίες συντήρησης τροφίμων. (Eισαγωγή, πρώτες ύλες, εφαρμογή θερμικής κατεργασίας,
κονσερβοποίηση τροφίμων, διεργασίες συμπύκνωσης τροφίμων και εφαρμογές, διεργασίες
αφυδάτωσης τροφίμων και εφαρμογές, διεργασίες ψύξης-κατάψυξης τροφίμων και εφαρμογές,
διεργασίες ακτινοβόλησης τροφίμων και εφαρμογές, αποθήκευση-σταθερότητα συντήρηση
τροφίμων). Συσκευασία τροφίμων. Eισαγωγή, ορισμός, σημασία συσκευασίας, υλικά
συσκευασίας τροφίμων - δομή, ιδιότητες υλικών συσκευασίας, μέταλλο, γυαλί, χαρτί,
πλαστικό, τεχνικές παραγωγής υλικών συσκευασίας, τεχνικές διαμόρφωσης υλικών
συσκευασίας, σύγχρονες εξελίξεις στη συσκευασία τροφίμων, τεχνικές εκτύπωσης
στη συσκευασία, συσκευασία και περιβάλλον, μεταφορά ουσιών από τη συσκευασία
στο τρόφιμο, συσκευασία σε τροποποιημένες ατμόσφαιρες.
8.6.6 OINOΛOΓIA II
(Tεχνολογία Oίνου)
Mετατροπή του σταφυλιού σε κρασιά, μικροβιολογία του κρασιού, σύσταση και μετατροπή
του κρασιού, εργασία και κατεργασία του κρασιού, οινολογικές εγκαταστάσεις,
ανάλυση και έλεγχος, προϊόντα και υποπροϊόντα παράγωγα, δίκαιο και νομοθεσία
αμπελο-οινική, λογιστική και επένδυση, η άμπελος και το κρασί στον ανθρώπινο
περίγυρο.
8.6.7. AMΠEΛOYPΓIA
Bιολογία της αμπέλου, καλλιέργεια της αμπέλου, αμπελογραφία, κλιματολογία, πεδολογία,
οικολογία, αμπελουργική γεωγραφία, παθολογία και καταπολέμηση.
8.6.8. ΣTOIXEIA OIKONOMIAΣ
Στοιχεία γενικής οικονομίας. Γενική λογιστική, γενική διαχείρηση, οικονομική
διαχείρηση, οικονομία.
8.6.9. EPΓAΣTHPIO ANAΛYΣHΣ OINOY
8.6.10. BIBΛIOΓPAΦIKH Ή/ KAI EPΓAΣTHPIAKH EPEYNA