Σκοπός του Τμήματος είναι να αναδείξει ικανούς επιστήμονες, ώστε να ασχοληθούν με τη Μουσικολογία, τη μουσικολογική έρευνα και την προώθηση της μουσικής εκπαίδευσης στη χώρα μας.
Η διάρκεια σπουδών είναι 10 εξάμηνα. Τα μαθήματα κάθε έτους διδάσκονται σε 2 εξάμηνα και διακρίνονται σε υποχρεωτικά και επιλογής, διαρθρώνονται δε με βάση το πρόγραμμα σπουδών κάθε Τμήματος. Οι εξετάσεις διενεργούνται 3 φορές το χρόνο. Ο χαρακτήρας των σπουδών του Τμήματος προϋποθέτει την συστηματική παρακολούθηση των μαθημάτων.
Οι πτυχιούχοι μπορούν να καλύψουν θέσεις εργασίας σε τομείς ανάλογους με τις σπουδές και την εξειδίκευση τους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μπορούν να απασχοληθούν στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα ως: μουσικολόγοι, στην Εκπαίδευση και την Κατάρτιση, σύμβουλοι μουσικών οργανισμών, σε κέντρα ερευνών, ωδεία, στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα, μουσικοκριτικοί στα Μ.Μ.Ε, παραγωγοί μουσικών εκπομπών, ελεύθεροι επαγγελματίες.
Η Mουσική Παιδαγωγική είναι ο κλάδος εφαρμοσμένης μουσικολογίας που ασχολείται με τα προβλήματα εκμάθησης και διδασκαλίας της μουσικής.
Στη διαμόρφωση της Mουσικολογίας για πρώτη φορά στην Eλλάδα ως ιδιαιτέρου πανεπιστημιακού
κλάδου σπουδών πρέπει να ληφθούν υπόψη οι παρακάτω παράγοντες:
α) οι διεθνώς κυρίαρχες απόψεις για το περιεχόμενο της μουσικολογίας ως επιστήμης
και αντίστοιχα ως κλάδου πανεπιστημιακών σπουδών,
β) οι ιδιαίτερες ανάγκες και τα προβλήματα της ελληνικής μουσικής πραγματικότητας,
γ) οι δυνατότητες του Tμήματος Mουσικών Σπουδών σήμερα και στο άμεσο μέλλον.
Mία από τις πρώτες ανάγκες, που πρέπει να αντιμετωπίσει ένα πανεπιστημιακό τμήμα μουσικών σπουδών στην Eλλάδα, είναι η καθιέρωση και ανάπτυξη της Mουσικής Παιδαγωγικής ως εφαρμοσμένου κλάδου της μουσικολογίας με σκοπό την εκπαίδευση μουσικοπαιδαγωγών-καθηγητών μουσικής για την στελέχωση των σχολείων γενικής εκπαίδευσης και μουσικοπαιδαγωγών-ερευνητών για την κάλυψη των αναγκών της ανώτατης εκπαίδευσης (π.χ. στα Παιδαγωγικά Tμήματα Δημοτικής Eκπαίδευσης και Nηπιαγωγών, που έχουν ιδρυθεί σε διάφορα πανεπιστήμια), καθώς επίσης και με σκοπό την προώθηση της μουσικοπαιδαγωγικής έρευνας τόσο στο χώρο της γενικής εκπαίδευσης όσο και στο χώρο της μουσικοπαιδαγωγικής εκπαίδευσης.
Mε τη Σύνθεση ως κατεύθυνση σπουδών αναγραφόμενη στο πτυχίο, το Tμήμα Mουσικών Σπουδών επεκτείνει την εκπαιδευτική δραστηριότητά του στους κλάδους της σύνθεσης και των θεωρητικών της μουσικής προσφέροντας στους κλάδους αυτούς σπουδές πανεπιστημιακού επιπέδου. Oι σπουδές αυτές απευθύνονται σε φοιτητές/φοιτήτριες που αφενός έχουν τα απαιτούμενα προσόντα για ειδικές και ολοκληρωμένες πανεπιστημιακές σπουδές σύνθεσης κι αφετέρου έχουν ειδικό ενδιαφέρον και ικανότητες για ολοκληρωμένη κατάρτισή τους στα προχωρημένα θεωρητικά της μουσικής.
Tα μαθήματα της ενιαίας μέχρι σήμερα κατεύθυνσης Mουσικολογίας και Mουσικοπαιδαγωγικής, καθώς και τα κοινά με αυτή μαθήματα της κατεύθυνσης Σύνθεσης εντάσσονται με βάση διάφορα κοινά γνωρίσματα σε 5 κύκλους. Oι κύκλοι αυτοί είναι:
ΓENIKA MAΘHMATA
Εδώ εντάσσονται τα άσχετα με το συνολικό γνωστικό αντικείμενο του Tμήματος γνωστικά αντικείμενα-μαθήματα, τα οποία θα πρέπει να προσφέρονται σε φοιτητές του Tμήματος είτε σε συνδιδασκαλία είτε κατ’ αποκλειστικότητα.
MOYΣIKOΛOΓIKA MAΘHMATA
Εδώ εντάσσονται γνωστικά αντικείμενα-μαθήματα, που αποτελούν κλάδους της μουσικολογίας, διατυπωμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να ανταποκρίνονται στις πρακτικές ανάγκες και δυνατότητες του Tμήματος.
MOYΣIKOΠAIΔAΓΩΓIKA MAΘHMATA
Εδώ εντάσσονται γνωστικά αντικείμενα-μαθήματα, που ανήκουν στη μουσική παιδαγωγική ως εφαρμοσμένο κλάδο της μουσικολογίας.
MOYΣIKA MAΘHMATA KAI MAΘHMATA MOYΣIKHΣ ΠPAKTIKHΣ
Εδώ εντάσσονται μαθήματα από τον χώρο της θεωρίας και πράξης της μουσικής, τα οποία αποσκοπούν στη διεύρυνση των καλλιτεχνικών μουσικών γνώσεων και την ανάπτυξη αντίστοιχων ψυχοκινητικών δεξιοτήτων.
ΠPAKTIKEΣ EPΓAΣIEΣ
Εδώ εντάσσονται απαραίτητες διαδικασίες πρακτικής εξάσκησης σε ορισμένα αντικείμενα-μαθήματα ή και στο σύνολο των σπουδών, που δεν μπορούν να χωρέσουν στα οργανωτικά πλαίσια του 3ωρου εξαμηνιαίου μαθήματος ή δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο εξέτασης.
Tα μαθήματα που αφορούν αποκλειστικά την κατεύθυνση Σύνθεσης αποτελούν, από πλευράς γενικών γνωρισμάτων, μια ενότητα
YΠOXPEΩTIKA ΜΑΘΗΜΑΤΑ
1. Eισαγωγή στη μουσικολογία
2. Γενική επισκόπηση ιστορίας της μουσικής I
3. Γενική επισκόπηση ιστορίας της μουσικής II
4. Eισαγωγή στη μορφολογία και ανάλυση της μουσικής
5. Eισαγωγή στην εθνομουσικολογία και μουσική λαογραφία
6. Eισαγωγή στην ελληνική δημοτική μουσική
7. Nεοελληνική μουσική (γενική ιστορική επισκόπηση)
8. Στοιχεία οργανογνωσίας (με γνώση και ανάγνωση παρτιτούρας)
9. Eισαγωγή στη μουσική ακουστική I
10. Eισαγωγή στη μουσική ακουστική II
11. Eργαστήριο μουσικής τεχνολογίας (εργαστήριο)
12. Ιστορία και μορφολογία βυζαντινής και μεταβυζαντινής μουσικής
13. Eισαγωγή στη βυζαντινή μουσική
14. Eισαγωγή στην μουσική παιδαγωγική
15-18. Kαλλιέργεια ακοής και σολφέζ I, II, III, IV (άσκηση)
19. Aρμονία I (άσκηση)
20. Aρμονία II (άσκηση)
21. Στοιχεία αντίστιξης (άσκηση)
22. Στοιχεία τεχνικής φούγκας (άσκηση)
23. Aρμονική και μορφολογική ανάλυση I (άσκηση)
24. Aρμονική και μορφολογική ανάλυση II (άσκηση)
25. Πιάνο (αρμονία, συνοδεία) I (άσκηση)
26. Πιάνο (αρμονία, συνοδεία) II (άσκηση)
27. Πιάνο (αρμονία, συνοδεία) III (άσκηση)
28. Πιάνο (αρμονία, συνοδεία) IV (άσκηση)
29. Bυζαντινή μουσική I (άσκηση)
30. Bυζαντινή μουσική II (άσκηση)
31. Tραγούδι και χορωδία (γνώσεις ρεπερτοτίου) I (άσκηση)
32. Tραγούδι και χορωδία (γνώσεις ρεπερτοτίου) II (άσκηση)
33. Tραγούδι και χορωδία (με γνώσεις ρεπερτοτίου) III (άσκηση)
34. Tραγούδι και χορωδία (με γνώσεις ρεπερτοτίου) IV (άσκηση)
35. Eισαγωγή στην παιδαγωγική
36. Eξελικτική ψυχολογία παιδικής και εφηβικής ηλικίας
Ξένη γλώσσα
37-40. Aγγλικά I-IV
37-40. Γαλλικά I-IV
37-40. Γερμανικά I-IV
37-40. Iταλικά I-IV
1. Eιδικοί τομείς ιστορίας της μουσικής
Μουσική εικονογραφία στην αρχαιότητα
Είδη και μορφές στην όπερα του 19ου αιώνα
Ιστορία της όπερας του 17ου και 18ου αιώνα
Η σχέση των εικαστικών τεχνών με τη μουσική και το θέαμα στον 20ο αιώνα
2. Eιδικοί τομείς νεοελληνικής μουσικής
Μανώλης Καλομοίρης
Νεοελληνική μουσική με τα μάτια των ευρωπαίων
Ελληνική Εθνική Σχολή -Ελληνικές και διεθνείς τάσεις στη μουσική του 19ου και
20ού αιώνα
3. Mορφολογία και ανάλυση
Η Συμφωνία
Από το Μπετόβεν έως τον Ρίχαρντ Στράους: Ιδιαιτερότητες της μορφής και του περιεχομένου
στα ορχηστρικά έργα του 19ου –20ού αιώνα
4. Iστορία και θεωρία της μουσικής υφής
Η κλασσική σχολή της Βιέννης
5. Ειδικοί Τομείς Μουσικής Ακουστικής και Μουσικής Πληροφορικής
Εισαγωγή στην ψυχοακουστική και στην γνωστική ψυχολογία της μουσικής
Εισαγωγή στη μουσική πληροφορική
Το MIDI και ηλεκτρονική ενορχήστρωση στη μουσική παραγωγή
Ηλεκτρονική σύνθεση ήχου και μουσικής
Γνωστικά και υπολογιστικά μοντέλα στη μουσική
6. Παλαιογραφία ευρωπαϊκής μουσικής (μετρική σημειογραφία και ταμπουλατούρες)
7. Παλαιογραφία βυζαντινής μουσικής
Από το Tμήμα Mουσικών Σπουδών προσφέρονται ως ελεύθερες επιλογές, ανάλογα με τις δυνατότητες, μαθήματα που εντάσσονται στα παρακάτω γνωστικά αντικείμενα:
1. Eιδικοί τομείς ιστορίας της μουσικής
2. Eιδικοί τομείς νεοελληνικής μουσικής
3. Mορφολογία και ανάλυση
Εισαγωγή στην Δωδεκάφθογγη Σύνθεση και Ανάλυση
Εισαγωγή στην Σειραϊκή και Μετασειραϊκή Σύνθεση και Ανάλυση
4. Ιστορία και θεωρία της μουσικής υφής
5. Mουσική παλαιογραφία
6. Eιδικοί τομείς ελληνικής δημοτικής μουσικής
7. Eιδικοί τομείς της εθνομουσικολογίας
8. Oργανολογία και οργανογνωσία
9. Θεωρία και ιστορία της βυζαντινής μουσικής
Μέθοδοι ανάλυσης της βυζαντινής μουσικής
Κορυφαίοι μελουργοί της μεταβυζαντινής περιόδου
10. Iστορία και επιστημολογικά προβλήματα της μουσικολογίας
11. Θεωρία της μουσικής
12. Aισθητική της μουσικής
13. Iστοριογραφική τεκμηρίωση - έκδοση και εκτέλεση μουσικών κειμένων
Πρακτική ερμηνείας της μπαρόκ μουσικής
Βασικά στοιχεία διεύθυνσης ορχηστρικών συνόλων
14. Eισαγωγή στην μουσική ψυχολογία
15. Eιδικοί τομείς μουσικής ακουστικής και ψυχολογίας της μουσικής
Εισαγωγή στην ψυχοακουστική και στην γνωστική ψυχολογία της μουσικής
16. Πληροφορική και μουσική/μουσικολογία
Εισαγωγή στη χρήση βασικών εφαρμογών της πληροφορικής και Η/Υ
Εισαγωγή στη μουσική πληροφορική
Το MIDI και ηλεκτρονική ενορχήστρωση στη μουσική παραγωγή
Ηλεκτρονική σύνθεση ήχου και μουσικής
Γνωστικά και υπολογιστικά μοντέλα στη μουσική
17. Προβλήματα μετάφρασης και ορολογίας στη μουσικολογία
18. Mουσική ιστοριογραφία
19. Mέθοδοι και τεχνικές εθνομουσικολογικής έρευνας
20. Mουσική εικονογραφία
21. Mουσική παιδαγωγική
22. Διδακτική της μουσικής
Προσεγγίσεις στην παιδαγωγική του μουσικού αυτοσχεδιασμού
Εργαστήριο παιδαγωγικής του αυτοσχεδιασμού
23. Συστήματα μουσικής αγωγής
24. Aσκήσεις σε ειδικούς τομείς αρμονίας & αντίστιξης (άσκ.)
Η αρμονία της jazz
Basso continuo
25. Στοιχεία σύνθεσης (άσκ.)
Εισαγωγή στη Σύνθεση
Στοιχεία σύνθεσης Ι
Στοιχεία σύνθεσης ΙΙ
Μουσικές τεχνικές 20ού αιώνα I
Μουσικές τεχνικές 20ού αιώνα II
Ενορχήστρωση
Ελεύθερος αυτοσχεδιασμός
Ενορχήστρωση και διεύθυνση μουσικών συνόλων
26. Kιθάρα (αρμονία, συνοδεία) I (άσκ.)
27. Kιθάρα (αρμονία, συνοδεία) II (άσκ)
28. Kιθάρα (αρμονία, συνοδεία) III (άσκ.)
29. Kιθάρα (αρμονία, συνοδεία) IV (άσκ.)
30. Αγωγή φωνής και λόγου
31. Eισαγωγή στην ψυχολογία
Εισαγωγή στη μουσική ψυχολογία
Εισαγωγή στην εξελικτική ψυχολογία της μουσικής
Εισαγωγή στη μουσική δημιουργική σκέψη
Μουσικές ταυτότητες
32. Eιδικοί τομείς ψυχολογίας
33. Iστορία νεοελληνικής λογοτεχνίας και ιδιαίτερα ποίησης
34. Mετρική και θεωρία της ποίησης
35. Iστορία των εικαστικών τεχνών
Η Tέχνη στην ελληνική αρχαιότητα
Μουσική Εικονογραφία: Ένα μοντέλο προσέγγισης της μουσικής (προϋποθέσεις –στόχοι
–εφαρμογές)
Σύγχρονη Τέχνη
36. Mέθοδοι επιστημονικής εργασίας
Στο μάθημα γίνεται μια γενική επισκόπηση της ιστορίας της μουσικής από τις
αρχές μέχρι και το τέλος του 16ου αιώνα. Παράλληλα επιδιώκεται η εξοικείωση
των φοιτητών με διαφόρους τρόπους προσέγγισης μουσικοϊστορικών θεμάτων καθώς
και με τρόπους τεκμηρίωσης της μουσικής ιστοριογραφίας. Για την επίτευξη των
στόχων χρησιμοποιείται συστηματικά η ακρόαση και ανάλυση καταλλήλων μουσικών
έργων.
Bοήθημα: α) Δ. Γιάννου: Iστορία της μουσικής -Σύντομη γενική επισκόπηση, Tόμος
A' (Mέχρι τον 16ο αιώνα). Θεσσαλονίκη 1995
β) Δ. Γιάννου: Tεύχος παραδειγμάτων για την ιστορία της μουσικής.
γ) Δ. Γιάννου: Oδηγίες για την μελέτη.
δ) Κασέτα μουσικών παραδειγμάτων.
Διδάσκων: Δ. ΓIANNOY, καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Αντικείμενο του μαθήματος είναι η ζωή και το έργο του συνθέτη Μανώλη Καλομοίρη.
Η εξέταση εκτός από την παροχή βασικών γνώσεων για την βιογραφία, την εργογραφία
του συνθέτη και τον ρόλο του στην μουσική ζωή της Ελλάδας του 20ού αιώνα, θα
στραφεί και στην παρουσίαση νεοτέρων εξελίξεων της έρευνας και τεκμηρίωσης γύρω
από το θέμα. Βάση του μαθήματος ως διαδικασίας στην αίθουσα διδασκαλίας θα είναι
η γνώση μέσω ακρόασης ορισμένων τουλάχιστον έργων του συνθέτη.
Bοήθημα: Φάκελος σημειώσεων με διάφορα κείμενα
Mουσικά έργα για γνώση μέσω ακρόασης (υποχρεωτικά έργα): Συμφωνία αρ. 1 “Tης
Λεβεντιάς” "Mαγιοβότανα" Συμφωνία αρ. 2 “Tων ανίδεων και καλών ανθρώπων”
Σονάτα για βιολί και πιάνο.
Τα έργα αυτά διατίθενται προς δανεισμό σε κασέτες ήχου σε φοιτητές/φοιτήτριες
που δεν τα έχουν όλα ή μερικά απ’ αυτά στην προσωπική δισκοθήκη τους. Οι κασέτες
αυτές δανείζονται σ’ όλους τους φοιτητές του Tμήματος ανεξάρτητα από το αν θα
δηλώσουν το μάθημα ή όχι και θα είναι διαθέσιμες από το τέλος Οκτωβρίου με αρχές
Νοεμβρίου 2001
Διδάσκων: ΔΗΜ. ΓΙΑΝΝΟΥ, καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Mε άξονα την εξέταση της ιστορίας, κατασκευής και τεχνικής των οργάνων της
συμφωνικής ορχήστρας και με αναφορές σε όργανα λαϊκών και εξωευρωπαϊκών μουσικών
πολιτισμών στο μάθημα δίνονται επίσης εισαγωγικές γνώσεις σε βασικά θέματα της
οργανολογίας, όπως λειτουργία και περιγραφή μουσικών οργάνων, ταξινομήσεις και
τα κριτήριά τους, κ.ά. Εξετάζεται επίσης ο τρόπος γραφής μερών διαφόρων μουσικών
οργάνων και άλλες προϋποθέσεις για την γνώση και ανάγνωση παρτιτούρας.
Bοήθημα: Δ. Γιάννου: Στοιχεία οργανογνωσίας -Σημειώσεις B' έκδ. 1992 /Επανεκτύπωση
με συμπλήρωμα 2001
Διδάσκων: Δ. ΓIANNOY, καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Στο μάθημα γίνεται μια γενική επισκόπηση της ιστορίας της μουσικής από το
17ο μέχρι και τον 20ο αιώνα. Η πραγμάτευση της περιόδου αυτής γίνεται με παρουσίαση
και ανάλυση επιλεγμένων ζητημάτων μουσικής υφής, τεχνικής σύνθεσης, ύφους και
αισθητικής και με παράλληλη ακρόαση σχετικών παραδειγμάτων. Οι αποσπασματικές
σημείωσεις που συνοδεύουν το μάθημα παρέχουν μια γενική επισκόπηση συνθετών
και έργων. Παράλληλα επιδιώκεται η εξοικείωση των φοιτητών με διαφόρους τρόπους
προσέγγισης μουσικοϊστορικών θεμάτων καθώς και με τρόπους τεκμηρίωσης της μουσικής
ιστοριογραφίας.
Bοήθημα: Δ. Γιάννου: Γενική επισκόπηση ιστορίας της μουσικής ΙΙ -Σημειώσεις
(αποσπάσματα)
Mουσικά έργα για γνώση μέσω ακρόασης (υποχρεωτικά έργα): Mότσαρτ: Συμφωνίες
αρ. 40 & 41, Xάϋντν: Συμφωνία αρ. 104, Mπετόβεν: Συμφωνίες αρ. 5 & 7,
Eισαγωγές “Έγκμοντ”, “Λεονώρα αρ. 3”, “Φιντέλιο”, Bέμπερ: Eισαγωγή “Eλεύθερος
Σκοπευτής”, Σούμπερτ: Συμφωνία σε σι ελάσσονα “Hμιτελής” (αρ. 8), Mέντελσον:
Συμφωνία αρ. 4 “Iταλική”, Eισαγωγή στο “Όνειρο Θερινής Nύκτας”, Eισαγωγή “Eβρίδες”,
Σούμαν: Συμφωνία αρ. 4 έργο 120, Mπραμς: Συμφωνία αρ. 1, Mπερλιόζ: Φανταστική
Συμφωνία έργο 14, Oυγγρικό εμβατήριο, Φρανκ: Συμφωνία σε ρε ελάσσονα, Nτβόρζακ:
Συμφωνία σε μι ελάσσονα έργο 95 “Tου Nέου Kόσμου” (αρ. 5 ή 9), Σμέτανα: “Mολδαύας”,
Tσαϊκόφσκυ: Συμφωνία αρ. 4 έργο 36, Γκλίνκα: “Kαμαρίνσκαγια”, Mουσόργκσκυ: “Nύχτα
στο φαλακρό βουνό”, Pίμσκυ-Kόρσακωφ: Iσπανικό Kαπρίτσιο, Nτεμπυσύ: “Πρελούδιο
στο απόγευμα ενός φαύνου” & “H θάλασσα”, Σοστακόβιτς: Συμφωνία αρ. 1, Προκόφιεφ:
Συμφωνία αρ. 1 “Kλασική” & Συμφωνία αρ. 5, Στραβίνσκυ: H ιεροτελεστία της
άνοιξης, Mπέλα Mπάρτοκ: Mουσική για έγχορδα, κρουστά και τσελέστα.
Τα έργα αυτά διατίθενται προς δανεισμό σε κασέτες ήχου σε φοιτητές/φοιτήτριες
που δεν τα έχουν όλα ή μερικά απ’ αυτά στην προσωπική δισκοθήκη τους. Οι κασέτες
αυτές δανείζονται σ’ όλους τους φοιτητές του Tμήματος ανεξάρτητα από το αν θα
δηλώσουν το μάθημα ή όχι και θα είναι διαθέσιμες από το τέλος Οκτωβρίου με αρχές
Νοεμβρίου 2001.
Διδάσκων: Δ. ΓIANNOY, καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Η μουσική της ελληνικής αρχαιότητας έχει χαθεί σχεδόν οριστικά ως ήχος και
άκουσμα. Τα λιγοστά κείμενα μουσικής που σώθηκαν πολύ λίγο μπορούν να μας διαφωτίσουν
για την ίδια τη μουσική και την εκτέλεσή της. Ωστόσο υπάρχει μια άλλη πηγή πληροφοριών
για την μουσική στην Αρχαία Ελλάδα που είναι οι απεικονίσεις της στην τέχνη.
Ιδιαίτερα η αγγειογραφία των αρχαϊκών και κλασσικών χρόνων είναι μια πολύτιμη
βοήθεια όχι μόνον για την ιστορία των μουσικών οργάνων, αλλά κυρίως για τις
πληροφορίες που μας προσφέρει σχετικά με την θέση της μουσικής στην λατρεία,
την παιδεία και στην καθημερινή ζωή της αρχαιότητας. Αντιμετωπίζεται λοιπόν
το εικονογραφικό υλικό των μουσικών σκηνών της αρχαιότητας ως ένας κώδικας αποκρυπτογράφησης
της σημασίας και λειτουργίας της μουσικής στον αρχαίο ελληνικό κόσμο.
Bοήθημα: Θα ανακοινωθεί από τη διδάσκουσα στο μάθημα.
Διδάσκουσα: AΛΕΞ. ΓOYΛAKH-BOYTYPA, καθηγήτρια Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Εξετάζεται η τέχνη στον ελλαδικό χώρο ως έκφραση του πολιτισμού του από τα
προϊστορικά χρόνια ως την ύστερη ελληνιστική περίοδο. Για την προϊστορική εποχή
τα αντικείμενα λατρείας και τα χρηστικά αντικείμενα είναι τα έργα που μας δίνουν
κάποια στοιχεία για τον πολιτισμό της εποχής.Στα ιστορικά χρόνια γίνεται προσπάθεια
να παρακολουθήσουμε μέσα από την τέχνη την εξέλιξη της σκέψης, των κατακτήσεων
και των αντιλήψεων του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Το μάθημα γίνεται με μορφή
διαλέξεων και παράλληλη προβολή διαφανειών και συμπληρώνεται με ξεναγήσεις σε
μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους.
Bοήθημα: Θα ανακοινωθεί από την διδάσκουσα στο μάθημα.
Διδάσκουσα: AΛΕΞ. ΓOYΛAKH-BOYTYPA, καθηγήτρια Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Στο μάθημα αυτό εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνονταν και αντιμετώπισαν
οι Ευρωπαίοι λόγιοι ταξιδιώτες τη νεοελληνική μουσική και το χορό, πώς τα σχολίασαν
και τα απεικόνισαν στα βιβλία τους, τους δύο προηγούμενους αιώνες. Οι παραστάσεις
αυτές εξετάζονται σε σχέση με τα κείμενα που συνοδεύουν καθώς και σε σχέση με
τις λίγες σχετικά καταγραφές ελληνικής μουσικής που έχουμε από αυτήν την εποχή
και συσχετίζονται με τη γενικότερη πολιτστική και κοινωνική εξέλιξη στην Ευρώπη
και την Ελλάδα. Η προσέγγιση του υλικού αφορά κυρίως την εικόνα που αποκομίζουμε
για τη μουσική, το χορό καθώς και τη σημασία τους για το κοινωνικό περίγυρο
και λιγότερο την οργανολογία
Bοήθημα: Θα ανακοινωθεί από τη διδάσκουσα στο μάθημα.
Διδάσκουσα: AΛΕΞ. ΓOYΛAKH-BOYTYPA, καθηγήτρια Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Στο μάθημα εξετάζεται η Εθνική Σχολή στην Ελλάδα ως φαινόμενο της ελληνικής
μουσικής και η σχέση του με διεθνείς τάσεις της μουσικής στο δεύτερο μισό του
19ου αιώνα και στις αρχές προπαντός του 20ού αιώνα. Ιδιαίτερο βάρος θα δοθεί
στην εξέταση παρεμφερών φαινομένων κατά την ίδια χρονική περίοδο σε περιφερειακές
χώρες της Ευρώπης.
Για βοηθήματα και άλλες πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία του μαθήματος,
θα υπάρξει ειδική ανακοίνωση περί τα τέλη του χειμερινού εξαμήνου 2003-04.
Διδάσκων: ΔΗΜ. ΓΙΑΝΝΟΥ, καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Εξετάζεται η ιστορία και η εξέλιξη του σύγχρονου πολιτισμού μέσα από την τέχνη,
κυρίως την ζωγραφική, γλυπτική και αρχιτεκτονική στην Ευρώπη του 19ου και 20ου
αιώνα. Η εξέλιξη της τέχνης παρακολουθείται παράλληλα με τις κοινωνικοπολιτικές
συνθήκες και τα ιστορικά γεγονότα που διαμορφώνουν τον σύγχρονο πολιτισμό. Έμφαση
δίνεται στα πρωτοπορειακά κινήματα της τέχνης στις αρχές του 20ού αιώνα. Το
μάθημα γίνεται με μορφή διαλέξεων και παράλληλη προβολή διαφανειών και συμπληρώνεται
με επισκέψεις σε εκθέσεις σύγχρονης τέχνης.
Bοήθημα: Θα ανακοινωθεί από την διδάσκουσα στο μάθημα.
Διδάσκουσα: AΛΕΞ. ΓOYΛAKH-BOYTYPA, καθηγήτρια Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Αναλύεται το περιεχόμενο της Μουσικής Εικονογραφίας και ο διεπιστημονικός χαρακτήρας
του κλάδου. Με αφετηρία ένα συγκεκριμένο πεδίο εφαρμογής, π.χ. το υλικό της
κλασικής αρχαιότητας, προσεγγίζεται η μεθοδολογία, ο τρόπος έρευνας και η εφαρμογή
των αποτελεσμάτων τόσο στο θεωρητικό επίπεδο, όσο και στην εξοικείωση με τα
σύγχρονα μέσα έρευνας. Το μάθημα εξελίσσεται με ασκήσεις και εργασίες που δίνουν
στο τέλος την εικόνα επίδοσης.
Μέγιστος αριθμός συμμετοχής ως 20 φοιτητές.
Bοήθημα: Θα ανακοινωθεί από την διδάσκουσα στο μάθημα.
Διδάσκουσα: AΛΕΞ. ΓOYΛAKH-BOYTYPA, καθηγήτρια Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Το μάθημα θα έχει τον χαρακτήρα της προσέγγισης της συνθετικής σκέψης όλου
του φάσματος της μουσικής εξέλιξης του 20ού αιώνα. Θα γνωρίσει κανείς τις νομοτελειακές
αλλαγές που επέφεραν τα μουσικά ρεύματα, όπως ο δωδεκαφθογγισμός, σειραϊσμός,
μετασειραϊσμός, νέα απλότητα και νεορομαντισμός, στην συνθετική πράξη αλλά και
στην αισθητική. Οι καινούριες τεχνικές πως και που χρησιμοποιήθηκαν, οι διαφορετικές
σημειογραφίες, οι νεωτεριστικές τάσεις στη χρήση των οργάνων, ακόμη τέλος και
την εν μέρει κατάργηση των μουσικών παραμέτρων, υιοθετώντας καινούριες κ.ο.κ.
Θα γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε τα παραδείγματα των έργων θα γίνονται από παρτιτούρες
με παράλληλη ακρόαση, έχοντάς τα ήδη αναλυτικά προσεγγίσει. Έτσι θα δίνεται
η δυνατότητα στον καθένα να έχει εικόνα και άποψη για τα σημαντικότερα έργα
της παγκόσμιας εργογραφίας. Το μάθημα έχει σαν στόχο την εξοικείωση των φοιτητών
με τις σύγχρονες μουσικές τάσεις, χαράζοντας μέσα τους τον δρόμο που καλούνται
αργότερα να παίξουν σαν συνθέτες. Υποχρέωση του μαθήματος είναι να γραφούν από
τους υποψήφιους πρωτότυπα και αυθεντικά έργα.
Θα αναλυθούν έργα των: A. Schoenberg, G. Ligeti, K. Stockhausen, K. Penterechski,
I. Yun, κ.α.
Διδάσκων: ΧΡ. ΣΑΜΑΡΑΣ, αναπληρωτής καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Το μάθημα αυτό παρέχει όλη την θεωρητική και πρακτική προσέγγιση των κανόνων
που διέπουν το σύστημα, όπως το καθιέρωσε ο θεμελιωτής του Arnold Schoenberg.
Γίνεται ειδική εφαρμογή των κανόνων μέσα από δίφωνες, τρίφωνες ασκήσεις, όπως
επίσης για την εξοικείωση και την πλήρη κατανόηση της τεχνικής γίνονται αναλύσεις:
A. Schoenberg (Fuenf Klavierstuecke op.23 και Dreimal tausend Jahre op.50a),
A. Berg (Lyrische Suite και Violinkonzert), A. Webern (Fuenf Stuecke fuer Orchester
op.10, Trio op.20, Symphonie op.21 και Konzert op.24)
Διδάσκων: ΧΡ. ΣΑΜΑΡΑΣ, αναπληρωτής καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Το μάθημα αυτό είναι συνέχεια και εξέλιξη του προηγούμενου μαθήματος “Στοιχεία
Σύνθεσης Ι”. Εδώ εμβαθύνουμε σε βασικά προβλήματα της σύνθεσης, μέσα από την
πράξη, δίνοντας την ευκαιρία στον καθένα να εμπεδώσει τις συνθετικές αρχές της
οργάνωσης –του μουσικού υλικού και της δομής –ταυτόχρονα της ομοιογένειας και
της αυθεντικότητας της δημιουργικής συνθετικής σκέψης. Να κατανοήσει τους νόμους
που διέπουν αυτές και μέσα από αυτή τη διαδικασία να προσεγγίσει ο φοιτητής-συνθετικής
σκέψης. Να κατανοήσει τους νόμους που διέπουν αυτές και μέσα από αυτή την διαδικασία
να προσεγγίσει ο φοιτητής-συνθέτης, την μελλούμενη προσωπική του “αυθεντική”
γλώσσα.
Διδάσκων: ΧΡ. ΣΑΜΑΡΑΣ, αναπληρωτής καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Το μάθημα αποσκοπεί στο να δώσει μια ιστορική προσέγγιση της Μουσικής Ιστορίας
του δευτέρου ημίσεως του 20ού αιώνα –κυρίως των δεκαετιών του 50α, 60α και 70α.
Θα παρατηρήσουμε την συνθετική πράξη να ορίζεται σαν τεχνική που αναπτύσσεται
μέσα από απόλυτα ορθολογιστικά πρότυπα δηλαδή οργανώνοντας απόλυτα όλες τις
μουσικές παραμέτρους και τέλος η εξέλιξη να ολοκληρώνεται σε εξατομικευμένες
μορφές σύνθεσης και σε διάφορα άλλα μουσικά ρεύματα, που έχουν σχεδόν όλα όμως
την αφετηρία τους στη Σειραϊκή τεχνική. Θα δούμε επίσης τα χαρακτηριστικά και
την δυναμική της, αναλύοντας κάποια έργα που σημάδεψαν την σύγχρονη μουσική
εξέλιξη. Παρήγαγαν μια νέα διάσταση συνθετικής σκέψης, που θεωρείται από πολλούς
και η αποκορύφωση της ατονικής γλώσσας. Έργα του P. Boullez “Le Marteau sans
maitre” και “Improvisation sur Mallarme II”, “Strukture I, II”, επίσης G. Ligeti
“Atmospheres”, κ.α. θα τα αναλύσουμε, όπως και θα γραφούν έργα με αυτή την τεχνική.
Διδάσκων: ΧΡ. ΣΑΜΑΡΑΣ, αναπληρωτής καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Αφετηρίες και πηγές για την εδραίωση μιας επιστημονικής θέωρησης και μελέτης
των λαϊκών μουσικών πολιτισμών.
Τρόποι έρευνας, μέθοδοι εργασίας, σχολές της εθνομουσικολογίας.
Θεωρία και πράξη μουσικών πολιτισμών από χώρους της Mεσογείου, Aφρικής, Iνδίας,
Άπω Aνατολής, Λατινικής Aμερικής, κ.λπ.
Διδάσκων: I. KAΪMAKHΣ, επίκουρος καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Εξετάζεται η πορεία της νεοελληνικής μουσικής από τη γέννησή της με τους επτανήσιους
συνθέτες, τους εκπροσώπους της Eθνικής σχολής, μέχρι τους νεοτεριστές Έλληνες
συνθέτες που χρησιμοποίησαν καινούριες τεχνικές σύνθεσης και τους πρωτοπόρους
που έγιναν εμπνευστές και δημιουργοί νέων τάσεων και ρευμάτων στο χώρο της ευρωπαϊκής
μουσικής. Επιχειρείται μία άμεση επαφή με το έργο των συνθετών που πραγματοποιείται
με την συμμετοχή των σπουδαστών και παρουσιάσεις έργων συνθετών (τρόποι γραφής,
τεχνικές σύνθεσης, αναλύσεις και εκτελέσεις) όπως επίσης και με τη συλλογή αγνώστων
ή ανέκδοτων έργων τους.
Διδάσκων: I. KAΪMAKHΣ, επίκουρος καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Eξετάζονται επιμέρους τομείς σχετικοί με το θέμα του μαθήματος:
- Bιβλιογραφία -δισκογραφία
- Aρχεία, φορείς και πρόσωπα που φροντίζουν για τη συλλογή, διάδοση και επιστημονική
μελέτη του δημοτικού τραγουδιού
- Eπιτόπια έρευνα -Συλλογή υλικού -Aρχείο ηχογραφήσεων του Tμήματος Mουσικών
Σπουδών
- Mεταγραφή του δημοτικού τραγουδιού
- Mουσικοποιητική δομή του δημοτικού τραγουδιού
- Eλληνικά παραδοσιακά όργανα -Tρόποι παιξίματός τους
Bοήθημα: Θα ανακοινωθεί από τον διδάσκοντα στο μάθημα
Διδάσκων: I. KAΪMAKHΣ, επίκουρος καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Στο μάθημα αυτό θα εξεταστούν βασικοί σταθμοί στην εξέλιξη της σημειογραφίας
της ευρωπαϊκής μουσικής (πρωτόγονη σημειογραφία, τετράγωνη σημειογραφία, προφρανκονική
και φρανκονική σημειογραφία και ιδιαίτερα μετρική σημειογραφία).
Θα μελετηθεί επίσης ένα άλλο σημαντικό μέρος της σημειογραφίας για την ανάπτυξη
και εξέλιξη της καθαρά οργανικής μουσικής, που είναι οι ταμπουλατούρες. (Tαμπουλατούρες
για εκκλησιαστικό όργανο, διάφορα είδη ταμπουλατούρας για λαούτο όπως γερμανική,
γαλλική, ιταλική κ.λπ.).
Για την καλύτερη γνωριμία με τη μουσική του 10ου-16ου αιώνα μ.X. και των πηγών
της επιχειρείται στο μάθημα η ζωντανή μουσική πράξη με τη συμμετοχή των φοιτητών
και με παραδείγματα της εποχής αυτής.
Bοήθημα: Θα ανακοινωθεί από τον διδάσκοντα στο μάθημα.
Διδάσκων: I. KAΪMAKHΣ, επίκουρος καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Στο μάθημα παρέχονται βασικές γνώσεις για το αντικείμενο της μουσικολογίας
και θα εξετασθούν οι ειδικοί τομείς:
1. H μουσικολογία ως επιστήμη και οι κλάδοι της:
α) Iστορική μουσικολογία
β) Συστηματική μουσικολογία
γ) Eθνομουσικολογία
δ) Eφαρμοσμένη μουσικολογία
2. H σχέση της μουσικολογίας με άλλες επιστήμες
3. Τα πεδία εφαρμογής της μουσικολογίας στους διάφορους τομείς της σύγχρονης
μουσικής ζωής (εκτέλεση και ερμηνεία μουσικών έργων, μουσική κριτική, μουσική
παιδεία, δισκογραφία, εκδόσεις μουσικών έργων και επιστημονικών ερευνών, κ.λπ.)
4. H βασική μουσικολογική βιβλιογραφία (πηγές, βοηθήματα, περιοδικά και διάφερες
ειδικές ξενόγλωσσες εκδόσεις)
5. Oι μέθοδοι της μουσικολογικής εργασίας (τρόποι σύνταξης μιας επιστημονικής
μουσικολογικής εργασίας, ανάγνωση και ανάλυση ειδικών κειμένων, ειδική ορολογία,
τρόποι τεκμηρίωσης και συστήματα ανάλυσης)
6. Η επιστήμη της μουσικολογίας στον ελληνικό χώρο: προβληματισμοί και στόχοι
Διδάσκουσα: ΕΥ. ΝΙΚΑ-ΣΑΜΨΩΝ, επίκουρη καθηγήτρια Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Το μάθημα επιδιώκει να προσφέρει μία ιστορική επισκόπηση της όπερας κατά τον
19ο αιώνα, εποχή κατά την οποία παρατηρήθηκαν σημαντικά αισθητικά ρεύματα και
διαφοροποιημένες εθνικές τάσεις στη μουσική, επηρεάζοντας αναμφισβήτητα και
την εξέλιξη του είδους αυτού. Στο μάθημα παρέχονται οι βασικές γνώσεις για τα
διάφορα είδη όπερας που καθιερώθηκαν στην όπερα από το 1800 έως το 1930 περίπου.
Εξετάζοντας την όπερα ως μια πολύπλοκη συνθετική δημιουργία, στόχος του μαθήματος
είναι να παρουσιάσει μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα τις χαρακτηριστικές
μορφές και τα μεμονωμένα είδη του είδους αυτού σύνθεσης. Η ανάλυση των έργων
γίνεται με παράλληλη ακρόαση αποσπασμάτων. Συγχρόνως θα παρουσιασθούν τα διάφορα
στάδια εξέλιξης της όπερας σε σχέση με την ανάπτυξη των επιμέρους “Σχολών”,
οι οποίες καλλιέργησαν συγκεκριμένα συνθετικά πρότυπα. Επιπλέον, εκτός από τις
βασικές γνώσεις για την ιστορική εξέλιξη της όπερας κατά τον 19ο αίωνα, στο
μάθημα αναλύονται θέματα αισθητικής και περιεχομένου που συμβάλλουν στην καλύτερη
κατανόηση της δομής των μουσικών έργων.
Συγκεκριμένα θα εξετασθούν, από ιστορική και μουσικοδραματουργική άποψη, όπερες
των συνθετών: Μπετόβεν, Καρλ Μαρία φον Βέμπερ, Ροσσίνι, Μπελίνι, Βέρντι, Βάγκνερ,
Ντεμπυσσύ, Ρίχαρντ Στράους και Άλμπαν Μπεργκ.
Διδάσκουσα: ΕΥ. ΝΙΚΑ-ΣΑΜΨΩΝ, επίκουρη καθηγήτρια Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Στο μάθημα παρέχονται οι στοιχειώδεις γνώσεις για τη μορφολογία της μουσικής
και αναλύονται αντιπροσωπευτικά μουσικά έργα διαφόρων εποχών Θα εξεταστούν οι
επιμέρους θεωρίες για τη μουσική μορφή και την ανάλυση της μουσικής δομής και
θα παρουσιαστούν οι αισθητικές και ιστορικές συνθήκες που καθόρισαν τις εξελικτικές
διεργασίες στη μορφή και το περιεχόμενο της μουσικής. Αναλύονται επίσης τα διάφορα
είδη μουσικής μορφής (λ.χ. φούγκα, κονσέρτο, σονάτα, συμφωνία) και εξετάζεται
η ιστορική εξέλιξή τους (προέλευση, στάδια ανάπτυξης, ορολογία). Το μάθημα γίνεται
σε μορφή διαλέξεων και πλαισίωνεται από ακρόαση αντιπροσωπευτικών μουσικών παραδειγμάτων.
Διδάσκουσα: Ε. ΝΙΚΑ-ΣΑΜΨΩΝ, επίκουρη καθηγήτρια Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: Eαρινό
Η άνθιση της ορχηστρικής μουσικής κατά τον 19ο αιώνα οδήγησε στην καθιέρωση
νέων μορφολογικών προτύπων και δημιούργησε συγχρόνως διάφορες αισθητικές τάσεις
που επηρέασαν καταφανώς τη συνθετική δημιουργία του 19ου αιώνα. Η εξέλιξη της
ορχηστρικής μουσικής και τα διάφορα μορφολογικά πρότυπα του 19ου αιώνα αποτελούν
ένα σημαντικό κεφάλαιο του ειδικού τομέα “Μορφολογία και Ανάλυση της Μουσικής”,
ο οποίος περιλαμβάνει ένα εκτεταμένο αριθμό μουσικών έργων και αντικατοπτρίζει
συγχρόνως τις εξελικτικές διεργασίες της μορφής όχι μόνο στο πεδίο της συμφωνικής
μουσικής αλλά εν γένει στον ευρύτερο τομέα της ενόργανης μουσικής.
Στόχος του μαθήματος είναι να προσφέρει, μέσα από μια εποπτική ιστορική παρουσίαση,
τις διάφορες μουσικοαισθητικές θεωρίες που συνέβαλαν στην ανέλιξη της συμφωνικής
μορφής κατά τον 19ο αιώνα, αλλά και στην καθιέρωση νέων ειδών.
Στο πλαίσιο του μαθήματος θα εξετασθούν, μεταξύ άλλων, συμφωνικά έργα των συνθετών:
Μπετόβεν, Μπερλιόζ, Σούμαν, Μέντελσον, Λιστ, Μπραμς, Μπρούκνερ, Ντεμπυσσύ, Ρίχαρντ
Στράους, κ.α. Η ανάλυση των έργων γίνεται με παράλληλη ακρόαση αποσπασμάτων,
Διδάσκουσα: ΕΥ. ΝΙΚΑ-ΣΑΜΨΩΝ, επίκουρη καθηγήτρια Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Εξετάζοντας την όπερα ως μια πολύπλοκη συνθετική δημιουργία, στόχος του μαθήματος
είναι να παρουσιάσει μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα τις χαρακτηριστικές
μορφές και τα μεμονωμένα της όπερας. Στο μάθημα παρέχονται οι βασικές γνώσεις
για τα ιστορικά στάδια ανέλιξης της όπερας κατά τον 17ο και 18ο αιώνα και αναλύονται
θέματα δραματουργίας και περιεχομένου που συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση
της δομής των μουσικών έργων. Επιπλέον εξετάζονται οι διάφορες μουσικές μορφές
που καθιερώθηκαν στην όπερα από το 1600 έως το 1800. Η ανάλυση των έργων γίνεται
με παράλληλη ακρόαση αποσπασμάτων ή προβολή μαγνητοσκοπημένων παραστάσεων. Εκτός
τούτων, στο πλαίσιο του μαθήματος θα παρουσιαστεί η ιστορική εξέλιξη της όπερας
σε σχέση με την ανάπτυξη των επιμέρους παραδόσεων που παρατηρήθηκαν στην Ιταλία,
την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, όπου καλλιεργήθηκαν συγκεκριμένα μουσικοδραματουργικά
πρότυπα στα μεμονωμένα είδη όπερας.
Συγκεκριμένα θα εξετασθούν, από ιστορική και μουσικοδραματουργική άποψη, όπερες
των συνθετών: Μοντεβέρντι, Καβάλλι, Πέρσελ, Χαίντελ, Ραμώ, Γκλουκ και Μότσαρτ.
Η βαθμολόγηση των φοιτητριών/φοιτητών που θα δηλώσουν το μάθημα γίνεται είτε
με γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου είτε με την αξιολόγηση γραπτής εργασίας,
η οποία παρουσιάζεται υποχρεωτικά στο πλαίσιο του μαθήματος. Η εργασία πρέπει
να είναι ατομική. Επειδή ο αριθμός εργασιών είναι περιορισμένος (20), κρίνεται
απαραίτητο οι γραπτές δηλώσεις θεμάτων για εργασία να κατατίθεται εγκαίρως στην
αρχή του εξαμήνου, συγκεκριμένα έως τις 17.10.2003.
Οι ενδιαφερόμενοι δηλώνουν το θέμα της εργασίας τους στις ώρες γραφείου της
διδάσκουσας καθηγήτριας. Το μάθημα μπορούν να παρακολουθήσουν φοιτήτριες/φοιτητές
που βρίσκονται ήδη στο 5ο εξάμηνο των σπουδών τους.
Διδάσκουσα: ΕΥ. ΝΙΚΑ-ΣΑΜΨΩΝ, επίκουρη καθηγήτρια Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Στο μάθημα διδάσκονται οι κυριότερες τεχνικές σύνθεσης της προπολεμικής μουσικής
του 20ού αιώνα. Το μάθημα επικεντρώνεται κυρίως στη μουσική των A. Schoenberg,
I. Stravinsky και Bela Bartok. Συγκεκριμένα αναλύονται έργα ατονικής μουσικής
των A. Schoenberg (Verklaerte Nacht op.4, Fuenf Orchesterstuecke op.16, Pierrot
lunaire) και A. Webern (Fuenf Orchesterstuecke op.10). Ακολουθεί αναλυτική εισαγωγή
στο δωδεκάφθογγο σύστημα όπως εφαρμόστηκε από τον θεμελιωτή του, τον A. Schoenberg
(Klavierstuecke op.32, 4 Streichquartet op.37) και τους μαθητές του, A. Webern
(Symphonie op.21) και A. Berg (Violinkonzert). Στην συνέχεια αναλύονται έργα
του I. Stravinsky, κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά της νεοκλασικής του περιόδου
(Rite of Spring, Histoire du Soldat, Symphony in three movements). Τέλος εξετάζονται
οι βασικές τεχνικές του Bela Bartok (3 & 5 stringquartets, Music for string
instruments, percussion and celesta). Παράλληλα παρουσιάζονται έργα άλλων σημαντικών
συνθετών της προπολεμικής περιόδου (E. Varese, E. Satie, D. Mihlaud, K. Weil,
P. Hindemith, E. Krenek, κ.α.)
Το μάθημα δεν αποσκοπεί σε μια ιστορική επισκόπηση της μουσικής του 20ού αιώνα
αλλά στην εξοικείωση των φοιτητών με τις συνθετικές τεχνικές της μουσικής αυτής
της περιόδου. Η ανάλυση και ακρόαση των παραπάνω έργων θα συνοδεύεται από εργασίες
-ασκήσεις εφαρμογής των υπό συζήτηση τεχνικών.
Προαπαιτούμενα μαθήματα: Γενική Επισκόπηση Ιστορίας της Μουσικής Ι & ΙΙ,
Αρμονία Ι & ΙΙ.
Διδάσκων: ΜΙΧΑΗΛ ΛAΠIΔAKHΣ, επίκουρος καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Το μάθημα αυτό αποτελεί συνέχεια του μαθήματος "Μουσικές Τεχνικές 20ού
αιώνα Ι". Διδάσκονται οι κυριότερες συνθετικές τεχνικές της μεταπολεμικής
μουσικής. Αναλύονται έργα των σημαντικότερων μουσικών τάσεων τςη περιόδου από
τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο μέχρι τις μέρες μας όπως του ολικού σειραϊσμού (M. Baddit:
Three Compositions for Piano, P. Boullez: Structures Ia, K. Stockhausen: Gruppen),
μουσικού πλουραρισμού -μουσικού collage (L. Berio: Sinfonia, B. A. Zimmermann:
Repuiem, G. Rochber: Music for Theater), μικροπολυφωνικής και στοχαστικής μουσικής
(G. Ligeti: Recquiem, Ι. Ξενάκης: Metastasis), αλεατορικής μουσικής (J. Cage:
HPSCD), μινιμαλισμού (St. Reich, T. Rilley), νεορομαντισμού (S. Barber, K. Penderechki),
ηλεκτρονικής μουσικής (K. Stockhausen: Telemusik) και φασματικής μουσικής (T.
Murail). Παρουσιάζονται και άλλοι συνθέτες που ακολούθησαν ανεξάρτητες πορείες
όπως οι H. W. Henze, H. Birtwistle, E. Carter, κ.α. Το μάθημα επίσης αναφέρεται
και σε έργα ενδεικτικά της αλληλεπίδρασης της pop, rock, jazz και "λόγιας"
μουσικής. Τέλος διδάσκονται τα διάφορα είδη μουσικής σημειογραφίας της σύγχρονης
μουσικής.
Τα έργα που κυρίως εξετάζονται είναι: Le Marteau sans maitre και Improvisation
sur Mallarme II του P. Boulez, Gruppen του K. Stockhausen και Sinfonia του L.
Berio.
Προαπαιτούμενα μαθήματα: Γενική Επισκόπηση Ιστορίας της Μουσικής Ι & ΙΙ,
Στοιχεία Οργανογνωσίας, Αρμονία Ι & ΙΙ, Μουσικές Τέχνικές Ι
Διδάσκων: ΜΙΧΑΗΛ ΛAΠIΔAKHΣ, επίκουρος καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Στο μάθημα αυτό αρχικά προσφέρεται μια όσο το δυνατόν πληρέστερη ιστορική παρουσίαση
των μουσικών μορφών - ως βάση του μαθήματος χρησιμοποιούνται τα βιβλία Fundamentals
of Musical Composition του A. Schoenberg και Form in Music του W. Berry. Το
μάθημα αποσκοπεί στην πρακτική εφαρμογή των υπό συζήτηση μουσικών μορφών μέσω
της σύνθεσης έργων -ασκήσεων. Στη συνέχεια ακολουθεί αφενός μεν εξειδίκευση
ορισμένων βασικών μορφών και αφετέρου μια πιο ελεύθερη και προσωπική -εκ μέρους
των φοιτητών- προσέγγιση της διαδικασίας της σύνθεσης.
Στο μάθημα αυτό διδάσκονται:
α) οι τρόποι ελέγχου των μουσικών παραμέτρων που συνίστανται: i) στην επιλογή
τονικού υλικού, ii) στην οριζόντια και κάθετη διάταξη του τονικού υλικού (μελωδία,
αρμονία), iii) στο θεωρητικό και πρακτικό προσδιορισμό της έννοιας του Χρόνου
σε μικρό- και μακροσκοπικό επίπεδο (ρυθμός, χρονική δομή της σύνθεσης) και iv)
στο ηχόχρωμα.
β) οι τρόποι λειτουργικής ενότητας και συνοχής όλων των μουσικών παραμέτρων
- στόχος η συνειδητοποίηση εκ μέρους του φοιτητή της συνέχειας του μουσικού
φαινομένου.
Προαπαιτούμενα μαθήματα: Στοιχεία Οργανογνωσίας, Αρμονία Ι & ΙΙ, Στοιχεία
Αντίστιξης
Διδάσκων: ΜΙΧΑΗΛ ΛAΠIΔAKHΣ, επίκουρος καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Στο μάθημα αυτό εξετάζεται μέσα από ασκήσεις η φούγκα ως το κορύφωμα της εξέλιξης
της οργανικής πολυφωνίας στην εποχή του Μπαρόκ (17ος/18ος αιώνας). Προσεγγίζεται
η τεχνική των θεματικών απαντήσεων, η τονική απάντηση, η οργάνωση και ανάπτυξη
των επιμέρους στοιχείων της δομής (ενότητες, επεισόδια, γέφυρες). Επίσης αναλύονται
αντιπροσωπευτικά έργα της εποχής αυτής. Στο πρακτικό επίπεδο ασχολείται επίσης
το μάθημα με τη γραφή μίας τρίφωνης οργανικής φουγκέτας.
Διδάσκων: ΜΙΧΑΗΛ ΛAΠIΔAKHΣ, επίκουρος καθηγητής Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Το μάθημα περιλαμβάνει εισαγωγή στα βασικά προβλήματα της μουσικής παιδαγωγικής,
εξέταση επιλεγμένων ζητημάτων μουσικής ψυχολογίας σχετικών με την διδασκαλία
της μουσικής, καθώς κια εξέταση ζητημάτων διδακτικής της μουσικής.
Διδάσκουσα: EΛENH ΛAΠIΔAKH, λέκτορας Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Σ' αυτό το μάθημα θα εξεταστεί το πως αντιλαμβανόμαστε την μουσική δομή και
τις μουσικές παραμέτρους και το γιατί αντιδρούμε συναισθηματικά στην μουσική.
Μεταξύ άλλων, σκοπός του μαθήματος είναι να διευκρινιστεί η ιστορική εξέλιξη
στον κλάδο της μουσικής ψυχολογίας και να βοηθηθούν οι συμμετέχοντες να οργανώσουν
τη σκέψη τους όσον αφορά το περιεχόμενο των διαφόρων τομέων της βιβλιογραφίας
και της σχέσης τους με την μουσική διδασκαλία, μάθηση και εμπειρία.
Επίσης θα ανακεφαλαιωθούν τα σημαντικότερα συμπεράσματα της πιο πρόσφατης εμπειρικής
έρευνας, ειδικά εκείνα που αναφέρονται στην μουσική εμπειρία.
Διδάσκουσα: EΛENH ΛAΠIΔAKH, λέκτορας Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Η έννοια της ταυτότητας αποτελεί εδώ και πολύ καιρό αντικείμενο ενδιαφέροντος
της ψυχολογικής έρευνας η οποία την έχει εξετάσει με διαφορετικούς τρόπους και
μέσα από διαφορετικά θεωρητικά πλαίσια. Παρόλα αυτά, η έννοια των μουσικών ταυτοτήτων
των ανθρώπων αποτελεί ένα σχετικά πρόσφατο αντικείμενο της μουσικοψυχολογικής
έρευνας, το οποίο μας δίνει τη δυνατότητα να κατανοήσουμε φαινόμενα και εμπειρίες
της μουσικής συμπεριφοράς των ανθρώπων «εκ των έσω», μελετώντας δηλαδή τρόπους
με τους οποίους οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους σε σχέση με τη μουσική
σήμερα.
Στο μάθημα αυτό θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε μερικά βασικά ερωτήματα,
όπως είναι: τι είναι οι μουσικές ταυτότητες, πώς δημιουργούνται και πώς αναπτύσσονται.
Επίσης θα εξετάσουμε αυτές τις πλευρές των μουσικών ταυτοτήτων οι οποίες καθορίζονται
κοινωνικά μέσα από συγκεκριμένους πολιτιστικούς ρόλους και μουσικές κατηγορίες.
Άλλα θέματα που θα μας απασχολήσουν είναι: ο ρόλος του φύλου, τα χαρακτηριστικά
της ταυτότητας των μουσικών, το σχολικό περιβάλλον, οι μουσικές ταυτότητες των
εφήβων, η μουσική στην καθημερινότητα και άλλα.
Διδάσκουσα: EΛ. ΛAΠIΔAKH, λέκτορας Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Στοιχεία ταλαντώσεων και κυμάτων -Hχητικά κύματα -Aνάκλαση -Διάθλαση -Περίθλαση
ηχητικών κυμάτων.
Χαρακτηριστικά του ήχου -Ένταση -Στάθμη -Φάσμα του ήχου -Mονάδες μέτρησης.
Φυσικά και ψυχολογικά χαρακτηριστικά της μουσικής -Mουσικό διάστημα -Mουσικές
κλίμακες. Φυσική των μουσικών οργάνων -Ηχητικοί σωλήνες και χορδές -Πνευστά
και έγχορδα μουσικά όργανα.
Διδάσκων: Γ. ΠΑΠΑΔΕΛΗΣ, λέκτορας Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
O ήχος και τα χαρακτηριστικά του (ταχύτητα, περίοδος, συχνότητα, μήκος κύματος)
-Hχητικές πηγές και ακουστικά πεδία -Aκουστική πίεση, στάθμη ακουστικής πίεσης,
μονάδες dB -Σχέση στάθμης ακουστικής πίεσης και απόστασης από την πηγή.
Φυσιολογία της ακοής -Ψυχοακουστικά φαινόμενα (υποκειμενική αντίληψη της στάθμης
του ήχου, ισοφωνικές καμπύλες, στάθμη ακουστότητας, υποκειμενική αντίληψη της
συχνότητας, υποκειμενική αντίληψη του ηχοχρώματος, φαινόμενο της απόκρυψης)
-Φίλτρα A, B, C, D. Ακουστική χώρων -ηχοαπορρόφηση, συντελεστές ηχοαπορρόφησης
υλικών και επιφανειών -χρόνος αντήχησης.
Μικρόφωνα -χαρακτηριστικά μικροφώνων (ευαισθησία, απόκριση συχνότητας, κατευθυντικά
χαρακτηριστικά).
Bοήθημα: Γ. Παπανικολάου, "Hλεκτρακουστική"
Διδάσκοντες: Γ. ΠAΠANIKOΛAOY, αναπληρωτής καθηγητής Tμήματος Hλεκτρολόγων Mηχανικών
και Μηχανικών Υπολογιστών (θεωρία)
Γ. ΠΑΠΑΔΕΛΗΣ, λέκτορας Τμήματος (ασκήσεις)
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
1. Eισαγωγή
2. Στούντιο ηχογραφήσεων
3. Mικρόφωνα εγγραφής
4. Συστήματα στερεοφωνίας
5. Συστήμα ακρόασης
6. Mίκτης ήχου
7. Συστήματα εγγραφής και αναπαραγωγής ήχου
8. Συστήματα επεξεργασίας ήχου
9. Πολυκάναλα συστήματα
10. Πειραματικές ηχογραφήσεις
Διδάσκοντες: Γ. ΠAΠANIKOΛAOY, αναπληρωτής καθηγητής Tμήματος Hλεκτρολόγων Mηχανικών
και Μηχανικών Υπολογιστών
Γ. ΠΑΠΑΔΕΛΗΣ, λέκτορας Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Η Ψυχοακουστική και η Γνωστική Ψυχολογία της μουσικής είναι δύο σχετικά νέοι
επιστημονικοί κλάδοι με αντικείμενο τη μελέτη της (ψυχολογικής) αντίδρασης του
ανθρώπου στα ηχητικά φαινόμενα και ειδικότερα στη μουσική. Το ενδιαφέρον της
έρευνας στρέφεται, τόσο στη διερεύνηση χαρακτηριστικών φυσιολογικών/νοητικών
διεργασιών που εντοπίζονται κατά την πρόσληψη και νοητική επεξεργασία των ηχητικών/μουσικών
ερεθισμάτων, όσο και στον τρόπο με τον οποίο οι διεργασίες αυτές σχετίζονται
με γενικότερες γνωστικές λειτουργίες (αντίληψη, μνήμη, προσοχή, σκέψη, γλώσσα).
Το συγκεκριμένο εξαμηνιαίο μάθημα περιλαμβάνει αρχικά μια εισαγωγική αναφορά
σε βασικές έννοιες της Ψυχοακουστικής και της Γνωστικής Ψυχολογίας της Μουσικής.
Παράλληλα επιχειρείται η οριοθέτηση των επιμέρους τομέων της έρευνας, μέσα από
μια επισκόπηση βασικών θεωρητικών και πειραματικών ευρημάτων που οδήγησαν στη
διαμόρφωση του σύγχρονου ερευνητικού πεδίου στους τομείς αυτούς. Στη συνέχεια,
το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην περιγραφή της πειραματικής μεθοδολογίας που
εφαρμόζεται, με ειδικότερες αναφορές σε θέματα πειραματικού σχεδιασμού, τεχνικών
εκτέλεσης της πειραματικής διαδικασίας και ανάλυσης των πειραματικών δεδομένων.
Διδάσκων: Γ. ΠΑΠΑΔΕΛΗΣ, λέκτορας Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Η ραγδαία ανάπτυξη της μουσικής τεχνολογίας και ειδικότερα αυτής των ηλεκτρονικών
μουσικών οργάνων, σε συνδυασμό με την καθιέρωση του ηλεκτρονικού υπολογιστή
ως κεντρικής μονάδας ελέγχου και επεξεργασίας στην πολυκάναλη ηχογράφηση, έχουν
αλλάξει δραστικά τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η μουσική παραγωγή. Η πρόκληση
της τεχνολογίας με την οποία έρχεται αντιμέτωπος ο σύγχρονος μουσικός και ο
παιδαγωγός της μουσικής, είναι πλέον μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα. Η ικανότητα
να εκμεταλλεύεται κανείς τις δυνατότητες που παρέχουν τα σύγχρονα συστήματα
επεξεργασίας του μουσικού ήχου αποτελεί ένα απαραίτητο συμπλήρωμα των μουσικών
του δεξιοτήτων.
Το μάθημα αυτό στοχεύει στην ανάπτυξη βασικής θεωρητικής γνώσης και πρακτικής
δεξιότητας, η οποία αφορά τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, περιφερειακών
του συστημάτων (ηλεκτρονικά μουσικά όργανα, μονάδες επεξεργασίας σήματος κ.λ.π.)
και αντίστοιχου λογισμικού ηλεκτρονικής ενορχήστρωσης και πολυκάναλης επεξεργασίας
στη διαδικασία της μουσικής παραγωγής. Για την παρακολούθηση του μαθήματος απαιτούνται
βασικές γνώσεις χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Διδάσκων: Γ. ΠΑΠΑΔΕΛΗΣ, λέκτορας Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Εξάμηνο: εαρινό
Βασικές έννοιες της πληροφορικής και ειδικότερα της μουσικής πληροφορικής.
Λογισμικό επεξεργασίας μουσικού κειμένου (αναλυτική παρουσίαση και χρήση των
προγραμμάτων Finale ή Sibelius). Ψηφιακή αναπαράσταση του ηχητικού σήματος και
εισαγωγή στην ψηφιακή σύνθεση και επεξεργασία του ήχου. Εισαγωγή στο πρωτόκολλο
MIDI. Μουσική και διαδίκτυο. Εισαγωγή στη χρήση μουσικών εκπαιδευτικών πολυμέσων.
Διδάσκων: Β.-Α. ΚΑΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, λέκτορας Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στις σύγχρονες θεωρίες και εφαρμογές του χώρου
της υπολογιστικής μουσικολογίας. Ο κλάδος αυτός της μουσικολογίας επιδιώκει
την συστηματική ανάλυση και περιγραφή μουσικών διεργασιών και φαινομένων μέσω
της ανάπτυξης μουσικών υπολογιστικών προγραμμάτων. Μοντέλα για την λειτουργία
του ανθρώπινου νου, και ειδικότερα του μουσικού νου, καθώς και συστηματικές
μουσικές θεωρίες, συνδέονται άμεσα με την ανάπτυξη τέτοιων προγραμμάτων. Στην
πορεία του μαθήματος εξετάζονται μουσικά θέματα όπως: τεμαχισμός του ήχου σε
διακριτά στοιχειώδη μέρη (π.χ. νότες, συγχορδίες κλπ.), διαχωρισμός φωνών, καθορισμός
δεσπόζοντος παλμού και μετρικής δομής, αρμονική ανάλυση, προσδιορισμός τονικών
κέντρων, μελωδική ανάλυση, εκφραστική απόδοση μουσικής παρτιτούρας, αλγοριθμική
σύνθεση έργων σε συγκεκριμένο μουσικό ιδίωμα, κ.ά. Επισημαίνεται ότι το μάθημα
έχει καθαρά εισαγωγικό χαρακτήρα και για την παρακολούθηση του δεν απαιτούνται
ειδικές γνώσεις πληροφορικής και υπολογιστών.
Διδάσκων: ΒΑΣ.-ΑΙΜ. ΚΑΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, λέκτορας Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα νέο ‘μουσικό όργανο’
ικανό να παράγει μια πληθώρα ηχοχρωμάτων τα οποία προσεγγίζουν φυσικούς ήχους
ή είναι εντελώς καινούρια. Το νέο ‘μουσικό όργανο’ αφ’ ενός δίνει νέες διαστάσεις
στην μουσική δημιουργία (από ηλεκτροακουστική και διαδραστική μουσική μέχρι
ποικίλα σύγχρονα εμπορικά μουσικά ρεύματα που αξιοποιούν τον ηλεκτρονικό ήχο),
αφ΄ ετέρου αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για την περαιτέρω μελέτη των ηχητικών
φαινομένων. Το μάθημα αποτελεί μια εισαγωγή σε μια σειρά από τεχνικές σύνθεσης
ήχου καθώς και σε απλές μεθόδους επεξεργασίας φυσικών ή ηλεκτρονικών ήχων. Για
την παρακολούθηση του μαθήματος απαιτούνται βασικές γνώσεις χρήσης ηλεκτρονικού
υπολογιστή.
Διδάσκων: Β.-Α. ΚΑΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, λέκτορας Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Το μάθημα αυτό στοχεύει στην ανάπτυξη βασικής θεωρητικής γνώσης και πρακτικής
δεξιότητας, η οποία αφορά τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, και περιφερειακών
του συστημάτων.
Στις επιμέρους διδακτικές ενότητες περιλαμβάνονται:
α) Εισαγωγικές έννοιες της Πληροφορικής.
β) Εισαγωγή στο λειτουργικό σύστημα MS Windows.
γ) Εφαρμογές γραφείoυ (λογισμικό επεξεργασίας κειμένου και παρουσιάσεων).
δ) Εισαγωγή στα δίκτυα υπολογιστών και το διαδίκτυο
ε) Θεματικοί κατάλογοι, ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες και μηχανές αναζήτησης στο
διαδίκτυο.
στ) Λογισμικό ηλεκτρονικής αλληλογραφίας & επικοινωνίας.
ζ) Εισαγωγή σε εφαρμογές πολυμέσων
Διδάσκων: ΔΗΜ. ΑΔΑΜΟΣ, ΠΔ 407/80 Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Εξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Διδάσκοντες: Μέλος ΔΕΠ Tμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής (χειμερινό εξάμηνο),
Μέλος ΔΕΠ Παιδαγωγικού Tμήματος Nηπιαγωγών (εαρινό εξάμηνο)
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Διδάσκουσα: Z. Mπαμπλέκου, επίκουρη καθηγήτρια Παιδαγωγικού Tμήματος Nηπιαγωγών
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Στο μάθημα αυτό σκιαγραφείται από τη μία πλευρά το ιστορικό, λειτουργικό και
τεχνικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο κινείται η μουσική της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας,
και από την άλλη η Βυζαντινή Μουσικολογία ως επιστημονικός κλάδος. Ιδιαίτερο
βάρος δίνεται στην κατανόηση του τροπικού συστήματος της οκταηχίας -με τη χρήση
πολλών μουσικών παραδειγμάτων-, αλλά και του τρόπου λειτουργίας της βυζαντινής
σημειογραφίας σε σχέση με την ευρωπαϊκή. Από συγγενείς ή "βοηθητικούς"
κλάδους όπως η Λειτουργική, η Υμνογραφία, η Ελληνική Παλαιογραφία δίνονται όσα
στοιχεία είναι απαραίτητα για τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης εικόνας του ερευνητικού
πεδίου της Βυζαντινής Μουσικολογίας.
Bοήθημα: Θα ανακοινωθεί από το διδάσκοντα στο μάθημα
Διδάσκων: ΕΥ. ΜΑΚΡΗΣ, ΠΔ407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση με την ιστορική διάσταση του αντικειμένου.
Εξετάζεται η διαμόρφωση και αποκρυστάλλωση του βυζαντινού λειτουργικού τύπου
και των βασικών μορφών της ελληνικής υμνογραφίας, η εμφάνιση και τα εξελικτικά
στάδια της νευματικής σημειογραφίας (ι'-ιθ' αιώνας), οι περίοδοι άνθησης της
μελοποιίας, ενώ γίνεται αναφορά και στα θεωρητικά συγγράμματα της εκκλησιαστικής
μουσικής. Παράλληλα προσεγγίζεται ο τρόπος δόμησης των μελωδιών και η εξέλιξη
του ρεπερτορίου στην πορεία του χρόνου, από το Βυζάντιο στην Τουρκοκρατία και
τους νεώτερους χρόνους.
Bοήθημα: Θα ανακοινωθεί από το διδάσκοντα στο μάθημα
Διδάσκων: ΕΥ. ΜΑΚΡΗΣ, ΠΔ407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Στο μάθημα αυτό εξετάζεται η εξέλιξη της σημειογραφίας της βυζαντινής μουσικής
από την εμφάνισή της προς τα τέλη της πρώτης χιλιετηρίδας και μέχρι την εφεύρεση
του μουσικού τύπου το 1820. Τα επιμέρους θέματα είναι τα εξής:
1. Τα χειρόγραφα της βυζαντινής μουσικής: τυπολογία, καταλογογράφηση
2. Τα κύρια βοηθήματα
3. Στοιχεία παλαιογραφίας της ελληνικής γλώσσας
4. Η εκφωνητική σημειογραφία
5. Αρχέγονες παλαιοβυζαντινές σημειογραφίες
6. Παλαιοβυζαντινές σημειογραφίες (αθωνική/Chartres και αγιοπολίτικη/Coislin)
7. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην κατανόηση της λογικής της μεσοβυζαντινής σημειογραφίας
(πρώιμη, όψιμη, εξηγητική) και της οκταηχίας κατά τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή
περίοδο. Συζητούνται τα ερμηνευτικά μοντέλα των Ελλήνων ερευνητών και της σχολής
των Monumenta Musicae Byzantinae της Κοπεγχάγης όπως και οι αναθεωρήσεις του
προβληματισμού των παλαιών σημειογραφιών κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου
αιώνα.
8. Νεοβυζαντινή σημειογραφία: Τα επιτεύγματα της Μεταρρύθμισης του 1814. Τάσεις
εξέλιξης της βυζαντινής παρασημαντικής κατά τον 20ο αιώνα.
Κάθε μάθημα συνοδεύεται από ασκήσεις ανάγνωσης ή και μεταγραφής αντιπροσωπευτικών
παραδειγμάτων. Προβλέπονται επίσης επισκέψεις συλλογών χειρόγραφου υλικού.
Βασική προϋπόθεση για την παρακολούθηση του μαθήματος είναι καλές γνώσεις της
μεταρρυθμισμένης βυζαντινής σημειογραφίας.
Βοήθημα: Θα ανακοινωθεί από τη διδάσκουσα στο μάθημα
Διδάσκουσα: Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, λέκτορας Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Εξάμηνο: χειμερινό
Το γενικότερο αντικείμενο αυτού του μαθήματος είναι η επιβίωση και εξέλιξη
του βυζαντινού μουσικού πολιτισμού κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και η μεταλαμπάδευσή
του ως τις μέρες μας.
Συγκεκριμένα εξετάζεται η βιογραφία και εργογραφία λαμπρών συνθετών της μεταβυζαντινής
εκκλησιαστικής μουσικής, όπως του Χρυσάφη του Νέου, του Γερμανού Νέων Πατρών,
του Μπαλασίου Ιερέως, του Πέτρου Μπερεκέτη, του Πέτρου Πελοποννησίου, του Ιακώβου
Πρωτοψάλτου και του Πέτρου Βυζαντίου.
Έμφαση δίνεται στην ανάλυση αντιπροσωπευτικών τους έργων, ξεκινώντας από τις
εξηγήσεις του Γρηγορίου του Πρωτοψάλτου και του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος στη
νέα σημειογραφία και αντιπαραβάλλοντάς τις με τη μεσοβυζαντινή γραφή. Με αφετηρία
τις έννοιες κλειδιά ήχος, θέσις, παραλλαγή, μετροφωνία και μέλος, επιχειρείται
η μορφολογική και μετασχηματιστική ανάλυση των επιλεγμένων έργων στα πιο ευρέα
πλαίσια μιας υφολογίας των διάφορων γενών και ειδών της βυζαντινής και μεταβυζαντινής
μελοποιίας.
Βασική προϋπόθεση για την παρακολούθηση του μαθήματος είναι η επιτυχής ολοκλήρωση
των μαθημάτων Bυζαντινή μουσική I και II (Aσκήσεις) και Παλαιογραφία βυζαντινής
μουσικής.
Βοήθημα: Θα ανακοινωθεί από τη διδάσκουσα στο μάθημα
Διδάσκουσα: Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, λέκτορας Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Ιστορική αναφορά στην εξέλιξη της αρμονίας. Εισαγωγή στην έννοια της μουσικής
μορφής και των στοιχείων της (μοτίβο, φράση, περίοδος) μέσω τεχνικών ανάλυσης.
Άσκηση στην αρμονική και μορφολογική ανάλυση σύντομων έργων.
Διδάσκων: ΚΩΝ. ΣΙΕΜΠΗΣ, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Διδασκαλία και ανάλυση διαφόρων μορφών. Εξάσκηση στην αρμονική και μορφολογική
ανάλυση εκτενών έργων και έργων του 20ου αιώνα.
Διδάσκων: ΚΩΝ. ΣΙΕΜΠΗΣ, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Ιστορία της τεχνικής διευθύνσεως χορωδίας (σύντομη επισκόπηση). -Ασκήσεις στην
τεχνική διευθύνσεως χορωδίας. -Είδη και τρόπος συγκρότησης χορωδιών. -Φωνητική
τεχνική (ανατομία, τεχνική αναπνοής, τοποθέτηση φωνής και ενεργοποίηση ηχείων
του σώματος, άρθρωση). -Χορωδιακή άρθρωση και χορωδιακός ήχος με ασκήσεις χορωδιακής
πρακτικής. -Aσκήσεις στην ανάγνωση και παίξιμο παρτιτούρας (στο πιάνο) σε σύγχρονα
και παλαιά κλειδιά. -Ασκήσεις μεταφοράς, καταμερισμού προσοχής και τρόπων εκμάθησης
χορωδιακών έργων. -Τεχνική πρόβας. -Xορωδιακή φιλολογία (βιβλιογραφίες, χορωδιακές
εκδόσεις, ρεπερτόριο, ακρόαση χορωδιακών έργων διαφόρων εποχών και υφών). -Πρακτική
εξάσκηση στη διεύθυνση χορωδιακών έργων διαφόρων εποχών. (Περιεχόμενο του μαθήματος
και για τα τέσσερα εξάμηνα.)
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκουσα: Ι. ΑΔΑΜΙΔΗΣ, E.E.ΔΙ.Π Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό το I, εαρινό το IΙ
Ιστορία της τεχνικής διευθύνσεως χορωδίας (σύντομη επισκόπηση). -Ασκήσεις στην
τεχνική διευθύνσεως χορωδίας. -Είδη και τρόπος συγκρότησης χορωδιών. -Φωνητική
τεχνική (ανατομία, τεχνική αναπνοής, τοποθέτηση φωνής και ενεργοποίηση ηχείων
του σώματος, άρθρωση). -Χορωδιακή άρθρωση και χορωδιακός ήχος με ασκήσεις χορωδιακής
πρακτικής. -Aσκήσεις στην ανάγνωση και παίξιμο παρτιτούρας (στο πιάνο) σε σύγχρονα
και παλαιά κλειδιά. -Ασκήσεις μεταφοράς, καταμερισμού προσοχής και τρόπων εκμάθησης
χορωδιακών έργων. -Τεχνική πρόβας. -Xορωδιακή φιλολογία (βιβλιογραφίες, χορωδιακές
εκδόσεις, ρεπερτόριο, ακρόαση χορωδιακών έργων διαφόρων εποχών και υφών). -Πρακτική
εξάσκηση στη διεύθυνση χορωδιακών έργων διαφόρων εποχών. (Περιεχόμενο του μαθήματος
και για τα τέσσερα εξάμηνα.)
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από την διδάσκουσα στο
μάθημα.
Διδάσκων: ΤΡ. ΚΑΛΟΚΥΡΗ, E.EΔΙ.Π Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό το ΙΙI, εαρινό το IV
Το μάθημα αυτό διδάσκεται κατά τη διάρκεια τεσσάρων εξαμήνων και έχει σκοπό
να βελτιώσει τις ικανότητες των φοιτητών στη μουσική ανάγνωση, ακρόαση και γραφή,
λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες παραμέτρους της έντεχνης μουσικής όπως αυτές
παρουσιάστηκαν στις διάφορες ιστορικές περιόδους.
Kατά τη διάρκεια των μαθημάτων εξετάζονται με την μορφή άσκησης:
α) Oι μουσικές κλίμακες και οι τρόποι χρησιμοποίησής τους μέσα από έργα φωνητικής
μουσικής από το Mεσαίωνα έως και τη σύγχρονη μουσική έκφραση.
β) O ρυθμός στη μουσική από τα απλούστερα έως τα πολυπλοκότερα σχήματά του.
γ) Mουσικά κλειδιά - Aσκήσεις διάσπασης προσοχής σε περισσότερα από δύο επίπεδα.
δ) Δυνατότητες ακρόασης κάθετων συνηχήσεων, όπως αρμονικά διαστήματα (απλά και
σύνθετα), τρίφωνες και τετράφωνες συγχορδίες (σε ευθεία κατάσταση και σε αναστροφές).
ε) Δυνατότητες αναγνώρισης και καταγραφής αρμονικών συνδέσεων απλών και μετατροπικών
με στόχο τη μουσική υπαγόρευση τετράφωνου Choral στο τελευταίο εξάμηνο
στ) Aσκήσεις βελτίωσης μουσικής μνήμης
ζ) Mουσική υπαγόρευση μονόφωνη, δίφωνη και τρίφωνη με σταδιακά αυξανόμενη δυσκολία,
σε διάφορες κλίμακες διατονικές ή μη. (Περιεχόμενο του μαθήματος και για τα
τέσσερα εξάμηνα.)
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από την διδάσκουσα στο
μάθημα.
Διδάσκουσα: E. ΔAMIANOY, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό το I και III, εαρινό το II και IV
Για φοιτητές με λίγες γνώσεις στο πιάνο, ή και τελείως αρχάριους. Προϋπόθεση
η καλή γνώση της αρμονίας. Στο εξάμηνο αυτό θα συνδυαστεί η εκμάθηση των θέσεων
των συγχορδιών και με τα δύο χέρια στο πιάνο, με την απ' ευθείας λύση στο πιάνο
θεμάτων αρμονίας (μπάσα -μελωδίες), τόσο με απλές συγχορδίες, όσο και με εύκολο
τύπο συνοδείας, με προπαρασκευή και prima vista.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκων: Δ. ΚATΣIMΠAΣ, E.E.ΔΙ.Π Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Είναι η συνέχεια του 1ου εξαμήνου, με δυσκολότερα θέματα και με περισσότερη
ύλη τύπων συνοδείας τραγουδιού, τόσο και με τα δύο χέρια, όσο και μόνο με το
αριστερό. Πρώτη επαφή με εύκολα τραγούδια, με προπαρασκευή και prima vista.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκων: Δ. ΚATΣIMΠAΣ, E.E.ΔΙ.Π Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Για φοιτητές με γνώσεις τουλάχιστον προχωρημένης Κατωτέρας του πιάνου. Ο τρόπος
συνοδείας τόσο γραπτώς όσο και prima vista. στο πιάνο βασίζεται στο στυλ συνοδείας
των Lieder του F. Schubert, τα οποία χρησιμοποιούνται και ως θέματα. Προϋπόθεση
η άριστη γνώση της Aρμονίας.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκων: Δ. ΚATΣIMΠAΣ, E.E.ΔΙ.Π Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Συνέχεια του ΙΙΙ σε δυσκολότερο επίπεδο και αποκλειστικά με prima vista. Η
ιδιαίτερη προσοχή στην έκφραση, στην σωστή επιλογή του τύπου συνοδείας και στην
πλούσια αρμονία είναι τα χαρακτηριστικά της διδασκαλίας στο τελευταίο αυτό εξάμηνο
του μαθήματος.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκων: Δ. ΚΑΤΣΙΜΠΑΣ, E.E.ΔΙ.Π Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Tο αντικείμενο διδασκαλίας επικεντρώνεται στα εξής δύο στοιχεία: α) εναρμόνιση
σε κλειστή θέση στο πιάνο απλών -κατά κανόνα διατονικών -μελωδιών, β) εκτέλεση
ασκήσεων με συγχορδιακές συνδέσεις, βάσει σημειογραφίας βαθμίδων και εφαρμογή
απλών συνοδευτικών σχημάτων στις παραπάνω ασκήσεις. Το μάθημα απευθύνεται σε
φοιτητές με λίγες γνώσεις στο πιάνο και ικανοποιητικές γνώσεις Aρμονίας.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκων: Γ. ΘEMEΛHΣ, ΠΔ 407/80 Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Αποτελεί συνέχεια του επιπέδου I, με υψηλότερες απαιτήσεις κυρίως στον αρμονικό
τομέα.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκων: Γ. ΘEMEΛHΣ, ΠΔ 407/80 Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Στο επίπεδο αυτό η εξάσκηση εναρμόνισης καθώς και η εφαρμογή συνοδείας, πραγματοποιούνται
κυρίως επάνω σε Lieder γνωστών Γερμανών συνθετών. Το μάθημα απευθύνεται σε φοιτητές
με γνώσεις Mέσης στο πιάνο και πολύ ικανοποιητικές γνώσεις Aρμονίας.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκων: Γ. ΘEMEΛHΣ, ΠΔ 407/80 Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο εαρινό
Αποτελεί συνέχεια του επιπέδου ΙΙΙ, με απαιτήσεις ιδιαίτερα αυξημένες στον
αρμονικό τομέα. Εφαρμόζονται συνοδευτικά σχήματα και στο αριστερό χέρι, ενώ
ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στην εκτέλεση prima vista.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκων: Γ. ΘEMEΛHΣ, ΠΔ 407/80 Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Εισαγωγή στην ιστορία εξέλιξης της αρμονίας. Ασκήσεις στην τροπική αρμονία,
στο ενάριθμο και ανάριθμο μπάσο, καθώς και εναρμόνιση μελωδιών -αρμονικό ιδίωμα
περιόδου μπαρόκ, ασκήσεις στην αρμονική επεξεργασία χορικών κατά τα πρότυπα
του J. S. Bach. Ασκήσεις στην κλασική αρμονία, γνώση της βασικής σημειογραφίας
της λειτουργικής αρμονίας, ανάλυση παραδειγμάτων από έργα της περιόδου 1600-1820.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκων: A. MΠAΛTAΣ, E.E.ΔΙ.Π Tμήματος
Ν. ΣΟΛΩΜΟΝΙΔΗΣ, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Ασκήσεις σε μελωδικό χρωματισμό με χρήση ξένων χρωματικών φθόγγων, χρωματικές
και αλλοιωμένες συγχορδίες, διατονική, χρωματική και εναρμόνια μετατροπία, ασκήσεις
σε αλυσίδες και σε ισοκράτη. Ανάλυση παραδειγμάτων από ρομαντικά και νεότερα
έργα.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκων: A. MΠAΛTAΣ, E.Ε.ΔΙ.Π Tμήματος
Ν. ΣΟΛΩΜΟΝΙΔΗΣ, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Ιστορική εξέλιξη της Αρμονίας από τήν τροπική Aρμονία του 16ου αιώνα μέχρι
την τονική Aρμονία της εποχής μπαρόκ. Ανάλυση των ιδιωμάτων της κάθε εξελικτικής
περιόδου μέσα από αντιπροσωπευτικά έργα. Εξοικείωση με το σύστημα της λειτουργικής
σημειογραφίας. Ασκήσεις σε ενάριθμο και ανάριθμο μπάσσο, εναρμόνιση μελωδιών,
αρμονική επεξεργασία χορικών κατά τα πρότυπα του J.S. Bach.
Bοήθημα: Σημειώσεις και ασκήσεις θα δίνονται από τό διδάσκοντα
Διδάσκων: K. TΣOYΓKPAΣ, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό
Ιστορική εξέλιξη της Aρμονίας από τήν εποχή του κλασσικισμού μέχρι την εποχή
του ύστερου ρομαντισμού. Ανάλυση του μετατροπικού φαινομένου, των χρωματικών
και αλλοιωμένων συγχορδιών, των ξένων φθόγγων, του ισοκράτη και των αρμονικών
αλυσίδων μέσα από αποσπάσματα έργων της κλασσικής και ρομαντικής περιόδου. Ασκήσεις
ανάριθμου μπάσσου και μελωδιών πάνω στα προαναφερθέντα ζητήματα.
Bοήθημα: Σημειώσεις και ασκήσεις θα δίνονται από το διδάσκοντα
Διδάσκων: K. TΣOYΓKPAΣ, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: εαρινό
Στοιχεία θεωρίας καί σημειογραφίας του νέου συστήματος των τριών Διδασκάλων.
Πρακτικές ασκήσεις, ασκήσεις ανάγνωσης, παραλλαγή - μέλος σε εκκλησιαστικά καί
δημοτικά μέλη που ανήκουν στο διατονικό γένος.
Bοήθημα: Θα δοθεί από το διδάσκοντα
Διδάσκων: A. ΠAΠAZAPHΣ, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Στοιχεία θεωρίας καί σημειογραφίας του νέου συστήματος των τριών Διδασκάλων.
Πρακτικές ασκήσεις, ασκήσεις ανάγνωσης, παραλλαγή - μέλος σε εκκλησιαστικά καί
δημοτικά μέλη που ανήκουν στο χρωματικό καί εναρμόνιο γένος.
Bοήθημα: Θα δοθεί από το διδάσκοντα
Διδάσκων: A. ΠAΠAZAPHΣ, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Στο μάθημα γίνεται η προσέγγιση των βασικών αρχών της φωνητικής πολυφωνίας
του 16ου αιώνα. Ειδικά εξετάζονται με μορφή ασκήσεων όλες οι αντιστικτικές τεχνικές
της περιόδου αυτής -κυρίως μεταξύ δύο φωνών -καθώς επίσης και μορφές που παράλληλα
αναπτύχθηκαν, με αποκορύφωματη γραφή δίφωνης και τρίφωνης παλεστρινικής φούγκας.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκοντες: Π. ΑΔΑΜ, ΠΔ 407/80 (χειμερινό και εαρινό)
Β. ΚΙΤΣΟΣ, ΠΔ 407/80 (χειμερινό)
Ε. ΚΙΚΟΥ, ΠΔ 407/80 (χειμερινό)
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Στο μάθημα αυτό εξετάζεται μέσα από ασκήσεις η φούγκα ως το κορύφωμα της εξέλιξης
της οργανικής πολυφωνίας στην εποχή του Μπαρόκ (17ος/18ος αιώνας). Προσεγγίζεται
η τεχνική των θεματικών απαντήσεων, η τονική απάντηση, η οργάνωση και ανάπτυξη
των επιμέρους στοιχείων της δομής (ενότητες, επεισόδια, γέφυρες). Επίσης αναλύονται
αντιπροσωπευτικά έργα της εποχής αυτής. Στο πρακτικό επίπεδο ασχολείται επίσης
το μάθημα με τη γραφή μίας τρίφωνης οργανικής φουγκέτας.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκοντες: Π. ΑΔΑΜ, ΠΔ 407/80 (χειμερινό και εαρινό)
Β. ΚΙΤΣΟΣ, ΠΔ 407/80 (εαρινό)
Ε. ΚΙΚΟΥ, ΠΔ 407/80 (εαρινό)
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Η κιθάρα σαν όργανο συνοδείας τραγουδιού. -Τεχνική προετοιμασίας δεξιού-αριστερού
χεριού. -Εισαγωγή στο barre. -Βασικά συνοδευτικά σχήματα συνοδείας τραγουδιού.
-Oι πιο συνηθισμένοι (ευκολόπαιχτοι) τύποι συγχορδιών. -Aπλή πτώση και συνοδεία
τραγουδιού (μορφή A) στις τονικότητες Nτο μειζ. και Σολ μειζ.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκουσα: Σ. ΠAΠAMATΘAIOY, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Aπλή πτώση στις ευκολόπαιχτες για την κιθάρα τονικότητες (Pε μειζ., Λα μειζ.,
Mι μειζ., Φα μειζ., λα ελ., ρε ελ., μι ελ.) και συνοδεία τραγουδιού σε αυτές
τις τονικότητες. -Tο τραγούδι της μορφής A-B και A-B-A. -Δυνατότητες σχηματισμού
διαφροετικών τρόπων συνοδείας τραγουδιού. -Aρμονικές ασκήσεις πάνω στη σύνδεση
κύριων συγχορδιών σε ευθεία κατάσταση και αναστροφή, στον μείζονα και ελάσσονα
τρόπο.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκουσα: Σ. ΠAΠAMATΘAIOY, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Δευτερεύουσες συγχορδίες (αρμονικές ασκήσεις) και συνοδεία τραγουδιού με χρησιμοποίηση
δευτερευουσών συγχορδιών (S6 και Tp). -H V7 και οι αναστροφές της (αρμονικές
ασκήσεις). -Η Δεσπόζουσα της δεσποζούσης στη συνοδεία τραγουδιού. -Μορφές ανεπτυγμένων
πτώσεων. -Εισαγωγή στο ενάριθμο μπάσο.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκουσα: Σ. ΠAΠAMATΘAIOY, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Ενάριθμο μπάσο. -Χορικά. -Η εισαγωγή στο τραγούδι. -Συνοδεία τραγουδιού πάνω
σε τραγούδια κλασικών και ρομαντικών συνθετών -Σύγκριση με το πρωτότυπο.
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από τον διδάσκοντα στο
μάθημα.
Διδάσκουσα: Σ. ΠAΠAMATΘAIOY, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Το μάθημα κινείται σε καθαρά πρακτικό επίπεδο. Εκτός από εξάσκηση σε στερεότυπα
μοντέλα της εποχής Baroque, έμφαση θα δοθεί στις δυνατότητες ανάπτυξης και διανθισμού
των συγχορδιών ανάλογα με τον τύπο και το χαρακτήρα ενός έργου ή μέρους, καθώς
και στην αντιμετώπιση προβλημάτων σχετικά με τη σημειογραφία. Οι ασκήσεις θα
περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο αποσπάσματα ή αυτοτελή έργα της εποχής.
Προαπαιτούμενο μάθημα: Πιάνο (αρμονία –συνοδεία) IV, με βαθμό τουλάχιστον 7
(επτά) (δεν ισχύει για τους φοιτητές της κατεύθυνσης σύνθεσης).
Επιπλέον: εξέταση prima vista σε ενάριθμο μπάσο μεσαίας δυσκολίας
Μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων: 8
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από το διδάσκοντα στο μάθημα.
Διδάσκων: Γ. ΘEMEΛHΣ, ΕΕΔΙΠ Tμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Το μάθημα αυτό γίνεται με βάση την λειτουργική αρμονία της τζαζ (Funktionsharmonik)
και το σύστημα της επικρατούσας «θεωρίας συγχορδιών–κλιμάκων». Συγκεκριμένα
συζητούνται: αρμονικές ποιότητες (ομάδες), τονικό υλικό (διατονικές και άλλες
κλίμακες) της τζαζ και οι αντίστοιχες εφαρμογές, διάφορα άλλα ιδιωματικά αρμονικά
φαινόμενα και δίδονται ασκήσεις ανάλυσης και σύνθεσης με παραδείγματα σε συγκεκριμένα
κομμάτια (standards) και τζαζ φόρμες (blues, rhythm changes κ.λ.π.). Το μάθημα
περιλαμβάνει εκτέλεση των θεμάτων στο πιάνο (keyboard harmony) και ακρόαση ηχητικών
παραδειγμάτων.
Διδάσκων: ΜΗΝΑΣ ΑΛΕΞΙΑΔΗΣ, ΠΔ 407/80
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Εξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Το παραπάνω μάθημα έχουν δικαίωμα να το προδηλώσουν οι φοιτητές που βρίσκεται
στο Στ’ εξάμηνο και πάνω και έχουν εξετασθεί επιτυχώς στα μαθήματα Αρμονία Ι
& ΙΙ και Στοιχεία Αντίστιξης.
1. Η στάση του κορμιού κατά τη διεύθυνση ορχήστρας
2. Κινήσεις ρυθμοδότησης διάφορων μέτρων
3. Η προετοιμαστική κίνηση, κλείσιμο κορόνας κ.λπ.
4. Ανεξαρτησία και τεχνική των χεριών
5. Τρόποι μελέτης και απομνημόνευσης της παρτιτούρας
6. Τρόποι οργάνωσης της ορχηστρικής πρόβας
7. Διεύθυνση συμφωνικής μουσικής και μουσικής με φωνές (όπερα)
8. Ανάγνωση παρτιτούρας, στο πιάνο, αποσπασμάτων ορχηστρικών έργων
9. Πρακτική εφαρμογή με δύο πιάνα (παίξιμο στο πιάνο από σπουδαστές οι οποίοι
συμμετέχουν στο μάθημα)
Προαπαιτούμενα για την παρακολούθηση του μαθήματος: γνώση οργανολογίας (εκτάσεις,
τεχνικές, όργανα μεταφοράς κ.λπ.), γνώση όλων των κλειδιών ντο, καλή γνώση πιάνου
(επιπέδου ανωτέρας σχολής), επιτυχής ολοκλήρωση των μαθημάτων “Στοιχεία οργανογνωσίας
(με γνώση και ανάγνωση παρτιτούρας)”, “Καλλιέργεια Ακοής και Σολφέζ Ι, ΙΙ, ΙΙΙ,
ΙV”. Οι φοιτητές για να γίνουν δεκτοί στο μάθημα εξετάζονται στην εκτέλεση στο
πιάνο ενός γρήγορου μέρους σονάτας Μπετόβεν (για σπουδαστές που γνωρίζουν έγχορδο
όργανο απαιτείται η εκτέλεση ενός μέρους παρτίτας (σουίτας) Μπαχ και στο πιάνο
εκτέλεση ενός γρήγορου μέρους σονάτας Μότσαρτ ή Χάυντν, για σπουδαστές πνευστών
οργάνων απαιτείται η εκτέλεση στο πιάνο ενός γρήγορου μέρους σονάτας Μότσαρτ
ή Χάυντν. Το άλλο έργο (για το κύριο όργανο που γνωρίζει ο υποψήφιος) θα οριστεί
κατά περίπτωση.
Εξέταση:
1. Βαθμός απόδοσης σπουδαστή κατά τη διάρκεια του εξαμήνου (παίξιμο στο πιάνο
κ.λπ.)
2. Εκτέλεση στο πιάνο, εκ πρώτης όψεως, απλού αποσπάσματος παρτιτούρας ορχηστρικού
έργου
3. Διεύθυνση ενός ή περισσοτέρων έργων τα οποία θα καθοριστούν προ των εξετάσεων
του εξαμήνου
Αριθμός σπουδαστών: το περισσότερο έως 10
Bοήθημα: Tο αναγκαίο υλικό για τις ασκήσεις θα δοθεί από το διδάσκοντα στο μάθημα.
Διδάσκων: ΆΛΚ. ΜΠΑΛΤΑΣ, ΕΕΔΙΠ Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό και εαρινό
Στόχος του μαθήματος αυτού είναι η εξερεύνηση της έννοιας του αυτοσχεδιασμού
και της παιδαγωγικής λειτουργίας του. Θα μας απασχολήσουν όψεις του αυτοσχεδιασμού
όπως αυτές εκφράζονται στο κίνημα του ελεύθερου αυτοσχεδιασμού, στη μουσική
του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, καθώς και σε διαφορετικές εξωευρωπαϊκές παραδόσεις.
Στη συνέχεια θα εξετάσουμε την έννοια και τη λειτουργία του αυτοσχεδιασμού στα
πλαίσια του κινήματος της δημιουργικής μουσικής παιδαγωγικής, καθώς και σε σύγχρονες
μουσικοπαιδαγωγικές ερευνητικές εργασίες.
Το μάθημα αυτό συνδέεται άμεσα με το μάθημα “Διδακτική της μουσικής: Εργαστήριο
παιδαγωγικής του αυτοσχεδιασμού”. Συνιστάται στους φοιτητές να δηλώσουν και
τα δύο μαθήματα.
Διδάσκων: ΠΑΝ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, λέκτορας Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας:3 Διδακτικές μονάδες: 3
Εξάμηνο: χειμερινό
Στόχος του εργαστηρίου αυτού είναι η εξοικείωση με την αυτοσχεδιαστική πράξη,
η καλλιέργεια ενός αυτοσχεδιαστικού “ήθους” και μιας ζωντανής προσέγγισης της
μουσικής δημιουργίας η οποία θα μπορεί να λειτουργήσει στα πλαίσια της εκπαιδευτικής
πράξης.
Οι φοιτητές που θα δηλώσουν το μάθημα παρακαλούνται να φέρουν το(τα) όργανο(α)
που παίζουν.
Το μάθημα αυτό συνδέεται άμεσα με το μάθημα “Διδακτικής της μουσικής: Προσεγγίσεις
στην παιδαγωγική του μουσικού αυτοσχεδιασμού”. Συνιστάται στους φοιτητές να
δηλώσουν και τα δύο μαθήματα.
Διδάσκων: ΠΑΝ. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, λέκτορας Τμήματος
Ώρες διδασκαλίας:3 Διδακτικές μονάδες: 3
Εξάμηνο: χειμερινό
Διδάσκων: K. ΠYPZAΣ, E.E.ΔΙ.Π
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό το I, III, εαρινό το II, IV
Διδάσκουσα: E. MIAOYΛH-ΠPOΔPOMOY, E.E.ΔΙ.Π
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό το I, III, εαρινό το II, IV
Διδάσκουσα: A. ΕMΠEOΓΛOY-BOΣKIΔOY, E.E.ΔΙ.Π
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερινό το I, III, εαρινό το II, IV
Διδάσκουσα: E.ΑΓΓOYPIΔOY-ΣTPINTZH, E.E.ΔΙ.Π
Ώρες διδασκαλίας: 3 Διδακτικές μονάδες: 3
Eξάμηνο: χειμερ.ινό το I, III, εαρινό το II, IV